Ừa, Chỉ Có Vậy Thôi

Với tập bút ký, tạp văn Ừa, chỉ có vậy thôi, tôi nghe vọng bên tai tiếng phân bua chân tình, rất đỗi khiêm tốn của nhà thơ Lê Giang: "Ừa, chỉ có vậy thôi". Tựa sách đúng y tính cách chân tình, đôn hậu và rất mực thủy chung của người Nam bộ. Tính cách ấy khi nhập vào văn chương, đã hóa thân thành nét duyên ngầm và hóm hỉnh trên mỗi trang văn. Ngay đến cách đặt tít, tựa cho từng bài, nhà thơ Lê Giang cũng cà rỡn, thân tình như Hà rầm chuyện người thương, Nhẹ nhàng là nhẹ nhàng ơi, Cười cái máy… cười, Made in… ở bển, Để thủng thẳng rồi tính…

Nếu đã đọc Ừa, chỉ có vậy thôi, không thể bỏ qua Ngày ấy đã qua rồi của nhạc sĩ Lư Nhất Vũ. Đây là tập tự truyện của ông, với nhiều thông tin mới. Do gắn bó cuộc đời với nhà thơ Lê Giang nên trong tập sách này, ngoài hành trình đến với âm nhạc của mình, nhạc sĩ Lư Nhất Vũ còn kể lại những kỷ niệm khi "đồng tác giả" với nhà thơ Lê Giang trong các nhạc cảnh nổi tiếng như Tiếng cồng vượt thác, Hòn Khoai… hoặc ca khúc Hãy yên lòng mẹ ơi, Bài ca đất phương Nam…

Nhà văn Lê Văn Nghĩa lần này lại "chơi" một bút pháp khác, không hề trào lộng, chua cay như khi viết Thằng láu cá, Hoa hậu phường Cây Mít… Mùa hè năm Petrus gần như một tự truyện. Chỉ các nhân vật học trò được thay đổi tên, tên tuổi của các thầy cô giáo dạy Trường Petrus Ký trước 1975, các nhân vật quen thuộc của Sài Gòn như nhà văn Sơn Nam, ông chủ nhà sách Khai Trí, nhà thơ Kiên Giang… đều được giữ nguyên. Lê Văn Nghĩa đã xử lý rất khéo lời ăn tiếng nói và cả tiếng lóng của lũ học trò ngày trước; mô tả chi tiết cả cách phân ban, làm báo trong trường, bầu cử liên trường… Đọc xong cuốn sách, tôi thật sự ngạc nhiên vì cái sự nhớ của anh về những ngày tháng đó. Hỏi, anh chỉ cười khiêm tốn: "Tài năng của tôi chỉ tới đây là… chấm hết".

Cả ba tập sách này, dù gọi là "tự truyện", "bút ký" hay gì gì đi nữa thì cũng đã phản ánh được không khí đáng nhớ của một thời mà các tác giả từng trải qua. Đọc, thấy hấp dẫn bởi nhiều trang viết gợi lên những niềm xúc động thật gần gũi.

(Báo phunuonline.com.vn giới thiệu ngày 07/12/2012) 

LÊ VĂN NGHỆ.

Với Lê Giang, có thể nói gặp sách đã là gặp được người, bởi khi lật từng trang sách là thấy hiển hiện một dáng người lui cui, một giọng cười rổn rảng, một phong cách trò chuyện bình dân hay trích dẫn ca dao, mà lúc nào nghe cũng thấm thía đã đời.

Không gặp Lê Giang, nhưng qua trang sách lại thấy hiển hiện cái không gian "vườn treo" trên tầng sáu chung cư năm nào. Tuy nhiên, trong tập bút ký – tản văn này, nhà thơ Lê Giang như cố tình đểnh đoảng, để nỗi nhớ… đi rong qua nhiều vùng miền và chảy ngược dòng thời gian. Và dường như cuộc đời này, với Lê Giang, nhẹ nhàng một quan niệm sống: Ừa, chỉ có vậy thôi. Và, sống là để thương nhau.

Đó không chỉ là lý thuyết suông, mà thành hành động sống mỗi ngày. Bởi vậy mà một "lão bà" đã ngoài 80 tuổi song vẫn luôn thấy "nhẹ nhàng là nhẹ nhàng ơi". Muốn nhẹ nhàng nào dễ, phải trải việc, phải biết sống, biết buông bỏ, biết mỉm cười… Và quan trọng hơn nhất, có lẽ là biết sống nhân chủ, tức làm chủ bản thân mình.

Biết nhà thơ Lê Giang qua bao nhiêu năm, nhưng cứ mỗi lần đọc sách của bà lại vỡ ra thêm nhiều điều, như chuyện người má "nhắc tuồng bụng" trong Người nhắc tuồng trong cánh gà nhà mình, hay chuyện "Chiều chiều ra đứng ngõ trông/Ngõ thì thấy ngõ người không thấy người" trong Ngoài đường có lắm chuyện vui… Đó chẳng phải là điều cao siêu gì; ừa, chỉ có vậy thôi, nhưng thấy lòng được thanh nhẹ, ấm áp lắm.

Tập thơ Lê Giang có nhiều bài quá, ngót gần 200 bài. Cũng phải thôi, vì đây là tuyển thơ của một đời cầm bút. Viết về người và thơ Lê Giang, nhà thơ Hoài Anh đã tinh tế nhận ra rằng: "Chị có xương sống của một người đàn ông và trái tim của một người đàn bà. Chị là đàn bà với những người đàn ông và đàn ông đối với những người đàn bà". Và Hoài Anh cho rằng: "Một đời chị đã địu cả trên… thơ". Nghĩa là trên thơ là tất cả cuộc đời của Lê Giang.

Điều ấy đúng, nhưng cũng xin nói thêm một điều rằng: Lê Giang là người ít dụng công làm thơ; dường như bà quan niệm thơ như một thứ nhật ký cảm xúc. Do đó, khi đọc thơ Lê Giang ta bắt gặp đôi khi cùng lúc: sự vụng về, vẻ thô mộc, nét lấp lánh, sự rời rạc và cả nhịp điệu tự nhiên. Làm thơ không để khoe tài, mà như ghi nhật ký đời mình: "Đã trót tháng năm lau lách cuộc hành trình/Tìm kiếm người ở ngoài đời trong trang sách/Tìm kiếm trong trang sách ngoài cuộc đời giả thật/Rước thêm các cụ già bỏm bẻm xự xế xang…" (Đi đi về về). Vậy đó. Thơ cũng như tản văn. Ừa, chỉ có vậy thôi!

 (Báo tuoitre.vn giới thiệu ngày 14/12/2012)

TRẦN NHÃ THỤY