Tìm Hiểu Từ Ngữ Truyện Kiều

Đã hai trǎm nǎm! Bao thế hệ bỏ nhiều công sức tìm hiểu con đường tiếp cận giá trị đích thực của Truyện Kiều. Một tác phẩm thiên tài, vốn là vô tận, nhưg ở thời điểm hiện nay, khám phá thêm một cái gì mới quả là không dễ. Cuốn Tìm hiểu từ ngữ Truyện Kiều này của tác giả Lê Xuân Lít là một thử sức theo hướng ấy.
Ai chẳng biết tác phẩm vǎn học xây nên từ ngôn từ. Nưhưng đi vào đời sống riêng của một từ trong một tác phẩm không ít điều thú vị. Cũng từ ấy, thông thường là vậy, mà vào tay Nguyễn Du lại biến đổi, hoá thân, lúc trực tiếp, lúc xa xôi, trǎm màu nghìn vẻ. Cũng má hồng nhưng khác với má phấn: cũng lúc cười lúc khóc nhưng người nọ người kia, trong cảnh ấy, tình này lại khác. Chuyện con o­ng, cái bướm, lúc tựa kề rứt rỉa đời Kiều, khi lẻ đơn côi, lúc bầy lũ…
Không ngớt tìm tòi sáng tạo. Gió cũng vậy : khi cầm giữ Kiều, khi xô đẩy, áo ạt , tàn nhẫn, lúc là gió thiên nhiên, lúc là gió trǎng hoa, gió buồng the! Một cây trâm cài đầu ngày trước của Đạm Tiên, nay của Kiều rồi hình như nó chỉ đường đến bạc mệnh, đến tình yêu rồi gãy, rồi lành. Một chiếc cầu trắng, canh khuy như ma hiện hồn đưa lối đem đường Thuý Kiều. Một mùi thơm, lúc của cả hai chị em, lúc chỉ riêng của Thuý Kiều, hết chuyển qua Vân, lại trở về Kiều. Mỗi từ như đi lại, chen lấn vào đời Kiều, tạo dựng một Kiều trong muôn nỗi đau đớn khác nhau. Có từ lặp đi lặp lại mấy chục lần, có từ chỉ vài lượt, thậm chí độc nhất một lần.
Tác giả không chỉ đếm và so. Cốt là tìm cho ra cái giỏi, cái hay. Nhiều con đường đã được theo. Đó cũng là cái bốn phần của cuốn sách:
Phần I: Tìm hiểu từng từ với đời sống riêng của nó
Phần II: Bàn về các từ chưa thống nhất trong ba bản Kiều
Phần III: Thống kê mỗi từ dùng trong bao nhiêu lần
Phần IV: Đối chiếu với Kim- Vân- Kiều truyện
Không ai dám cho mình tiếng nói cuối cùng, tất cả đều bắt đầu. Và, người viết tập sách này cũng chỉ dừng lại ở gợi ý để xin ý kiến các bậc cao minh.
Dầu mới chỉ đưa ra một vài gợi ý có ích, cuốn sách này vẫn có sức gây hứng thú tìm tòi, nghiên cứu và xứng đáng để bạn đọc, nhất là các dạy và học vǎn chương, có trong tay.