Thư Gửi Nhà Báo Trẻ – Nghệ Thuật Của Sự Cố Vấn

Với ba mươi năm kinh nghiệm giảng dạy tại trường Báo chí Colombia và nhiều năm trong vai trò phóng viên Thời báo New York, ở Samuel G. Freedman hội tụ đầy đủ cả lý thuyết, kinh nghiệm thực tiễn lẫn tâm huyết và lòng yêu nghề. Tất cả đều được thể hiện một cách sinh động trong Thư gửi nhà báo trẻ. Cuốn sách được Basic Books xuất bản năm 2006 và ngay lập tức gây được tiếng vang lớn trong lòng độc giả.

Có thể xem đây là cuốn hồi ký, ghi lại những ký ức, những kỷ niệm, những sự kiện, những trải nghiệm của Freedman trong suốt ba mươi năm làm nghề. Tác phẩm cũng là tiếng thở dài của tác giả về thực trạng báo chí Mỹ hiện đại. Ở đó, có những quan điểm, cách nhìn nhận và đánh giá của ông đối với thực trạng và niềm hy vọng vào tương lai nghề nghiệp. Đối với ông, báo chí có sức mạnh thay đổi thế giới, và ông không ngừng nỗ lực tìm kiếm một cách đầy sáng tạo những chủ nhân tương lai của nghề.

Thư gửi nhà báo trẻ cũng là bài diễn văn, là tài liệu thuyết trình, giảng dạy, là cẩm nang hướng dẫn tất cả những gì liên quan đến nghề báo.

Trong Thư gửi nhà báo trẻ, Samuel G. Freedman đề cập đến các vấn đề bản chất, trọng tâm của nghề báo như: hệ thống các kỹ năng, kiến thức, kinh nghiệm (khả năng đưa ra các câu hỏi đúng, biết cách lắng nghe hoặc gợi chủ đề cho người nói, tầm quan trọng của việc bắt đầu mọi thứ từ những yếu tố căn bản,…), các giá trị cần được gìn giữ và phát huy hay cần được bổ sung và hoàn thiện (ông đặc biệt đề cao và trân trọng các giá trị truyền thống), các tố chất cần có của người làm báo (phải tận tụy vất vả với nghề, nỗ lực đem đến sự hoàn thiện cho bản thân và cuộc sống, phải có khả năng bao trùm mọi vấn đề, phải hiểu ngày nay mọi người nói gì, đọc gì, quan tâm đến điều gì, họ đang nghĩ gì, cảm thấy gì và mong muốn điều gì)…

Ông phê phán kiểu viết không hư cấu tưởng tượng, chi tiết thô kệch. Mặt khác, ông cũng phê phán loại văn chương bóng mượt nhưng cũ kỹ tầm thường, chụp giật, hoặc quá phức tạp. Ông ghét sự rỗng tuếch và ngu dốt, tâm lý cô độc và sự bội phản lòng tin. Ông ca ngợi lối viết rõ ràng, mạch lạc, súc tích, tế nhị, chính xác và trung thực.

Toàn bộ nội dung trên không những chỉ đúc kết từ sự trải nghiệm của bản thân ông mà còn là của những đồng nghiệp, của tập thể những người làm báo.

Với Thư gửi nhà báo trẻ, những câu hỏi như: làm thế nào để trở thành nhà báo, làm thế nào để có được thành công, làm thế nào để giữ vững được nhiệt huyết và gắn bó với nghề suốt cả cuộc đời… Tất cả đều được giải đáp thông những câu chuyện kể, những tình huống hình dung về cuộc chiến đấu của các nhà báo tương lai.

V.N

(Nguồn: Báo Vnexpress)

Có muôn vàn những mơ ước và tham vọng mà các nhà báo trẻ mang vào công việc, và cũng sẽ có muôn vàn những trở ngại và bất ngờ chờ đợi phía trước. Nhà báo kỳ cựu Samuel Freedman chia sẻ những điều thực tiễn và căn cốt về "nghề nguy hiểm" qua cuốn sách Thư gửi nhà báo trẻ.

Samuel G. Freedman là cựu nhà báo của tờ New York Times, ông cũng là giáo sư, giảng dạy bộ môn báo chí trong suốt 30 năm tại trường Báo chí Columbia, cũng bởi vậy mà hiểu biết và kinh nghiệm về báo chí của ông có thể nói rất đa dạng và phong phú. Những câu chuyện minh hoạ của ông đem lại ấn tượng bởi tính chân thực và tác dụng giải nghĩa cao.

Bằng việc xâu chuỗi các sự kiện không thể quên của nền báo chí Mỹ, trong đó có cả những sự kiện liên quan đến cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam, tác giả đã bắt đầu bức thư của mình…

Nhà báo trẻ là những con người trẻ tuổi mang trong mình tràn đầy nhiệt huyết và đam mê, cái họ thiếu chính là những trải nghiệm, họ có nhiều lý thuyết nhưng lại rất ít thực tế khi bắt đầu chắp bút tiến vào nghiệp báo.

Với quan điểm cho rằng nhà báo chính là người môi giới thông tin thật thà, đưa tin một cách siêng năng, coi trọng sự chính xác và thông tin được viết ra không hề nghiêng về đảng phái nào, tác giả Freedman chỉ ra những học thuyết này đã cũ, mặc dù nó là cơ bản, là nền tảng, ví như ở một quốc gia phức tạp như Mỹ, nghề báo hiện nay bắt đầu được chính trị hoá một cách công khai và là một nghề kinh doanh đầy ngoan cố.

Để trở thành một nhà báo có đạo đức, bạn luôn cần có lòng nhân đạo, tuy nhiên, lý tưởng khách quan kêu gọi nhà báo khách quan không thành kiến với bất cứ ai mà họ viết, nhưng có một điều cần lưu ý, rằng lòng nhân đạo không phải là khách quan mà là chủ quan. Tuy vậy, nghề báo là nghề truyền cảm xúc chứ không phải là nghề tiêu diệt cảm xúc, vì thế hơn ai hết, các nhà báo cần cân bằng yếu tố cảm xúc và yếu tố khách quan.

Một trong những cạm bẫy lớn nhất đối với một Nhà báo trẻ là cảm xúc, dù cho đó là cảm xúc tội lỗi hay cảm xúc của lòng trắc ẩn. Khi bạn chỉ ra mà không nói, khi bạn viết bài với danh từ và động từ, khi bạn tin tưởng vào việc sử dụng những từ cụ thể và khả năng thấu hiểu chúng của người đọc, bạn sẽ sở hữu cảm xúc thay vì để cảm xúc đó sở hữu bạn.

Bản chất của nghề báo là những bài viết, trong đó là thông tin, là ý kiến đánh giá và định hướng độc giả. Điều khó khăn luôn là có thông tin, có ý kiến đánh giá rồi, nhưng làm sao để viết thành một bài hoàn chỉnh, lại mang văn phong của riêng mình bạn thôi?

Đó tất yếu là sự trau dồi và luyện rèn của bản thân các nhà báo trẻ, vốn dĩ họ đã là một điều hoàn toàn khác, vì lẽ đó mà G. Freedman khuyên rằng, các nhà báo trẻ khi lấy tin về, hãy trở thành một nhà văn chân chính nhất với sự tự tin của chính họ trong việc dùng động từ gì, danh từ nào cho chính xác.

Và đúng như lời kết của Freedman: "Cuốn sách này không phải là một cuốn sách giáo khoa, một cuốn sách về lịch sử hay một tác phẩm phê bình phương tiện truyền thông, mặc dù tất cả các yếu tố đó đều lần lượt xuất hiện trong sách."

Tâm An

(Nguồn: Báo Tuần Việt Nam)