Sam Walton Và Wal-Mart – Giàu Nhất Nhờ Bán Hàng Rẻ Nhất (Bộ Sách Đạo Kinh Doanh Việt Nam Và Thế Giới )

(Thứ Tư, 04/07/2007)

Kinh doanh là gì và doanh nhân là ai?

TTCT – Giản Tư Trung và những cộng sự của anh ở PACE đã tự đặt lên vai mình một trọng trách “góp phần thu hẹp khoảng cách doanh trí giữa Việt Nam và thế giới”.

Với mục tiêu đó, tổ hợp giáo dục PACE đã thực hiện một cuộc nghiên cứu và sưu tầm đồ sộ về cuộc đời, sự nghiệp 25 doanh nhân huyền thoại của Việt Nam và thế giới, tổng hợp thành 25 quyển sách giá trị. Mười quyển sách đầu tiên trong bộ sách 25 quyển vừa được NXB Trẻ phát hành rộng rãi trên cả nước.

Bộ sách được PACE đặt tên là “Đạo kinh doanh Việt Nam và thế giới” với mong muốn chia sẻ rằng các doanh nhân là những người được sinh ra để thực hiện điều mà PACE gọi là “phụng sự xã hội” bằng những hành động kinh doanh, những hành động không phải chỉ để kiếm ra tiền, mà là tạo ra “nhiều giá trị hơn cho xã hội” và làm cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.

Bill Gates không thể nào tiêu hết một phần ngàn số lãi cơ bản được đẻ ra từ số tài sản khổng lồ của ông trong 1 triệu năm, trong khi ông chỉ có thể sống không quá 100 năm. Điều đó hàm nghĩa là toàn bộ tài sản mà ông làm ra, và cả những ý tưởng thiên tài của ông, cuối cùng thuộc về xã hội. Quĩ từ thiện Bill và Melinda của ông và vợ ông nay lên đến hàng chục tỉ USD cho thấy thái độ “phụng sự xã hội” của ông, ngay khi còn sinh thời. Sam Watson của Wal-Mart sống kín đáo, giản dị và tiết kiệm từng đồng USD, trong khi tài sản của ông ước lượng khoảng 25 tỉ USD và điều quan trọng là ông đã không coi số tài sản đó là của mình!

Như vậy, vấn đề cốt tủy của đạo doanh nhân không phải chỉ là giải quyết sự chọn lựa nhị nguyên “kiếm tiền hay phụng sự xã hội”, đặt chuyện kiếm tiền và phụng sự xã hội thành hai mặt đối nghịch và chia doanh nhân thành hai loại người, những người chỉ biết kiếm tiền và những người vừa biết kiếm tiền vừa biết phụng sự xã hội. Vấn đề cốt tủy của đạo kinh doanh chính là sự thống nhất giữa hai mặt đối lập đó và chỉ ra rằng việc kiếm ra được nhiều tiền của doanh nhân cũng đồng thời bao hàm ý nghĩa là họ có điều kiện phụng sự xã hội nhiều hơn và tốt hơn. Khái niệm “doanh nghiệp kinh doanh có trách nhiệm” (responsible business enterprise/RBE) đang được phổ biến và trở thành mô hình kinh doanh chuẩn mực, không những tại các quốc gia phát triển mà còn tại các thị trường mới nổi của những nền kinh tế chuyển đổi, đang trên đà hội nhập toàn cầu.

Cuối cùng, điều đáng trân trọng là ý tưởng xây dựng một thế hệ doanh nhân Việt Nam hùng mạnh có thể đua tranh mạnh mẽ cùng doanh nhân các nước, bằng cách “khôi phục các giá trị cao quí của văn hóa Việt Nam, những giá trị Việt kết hợp với những giá trị đỉnh cao của văn minh nhân loại để từ đó góp phần hình thành văn hóa doanh nhân Việt.

Đất nước Việt Nam, ngay trong thời kỳ còn dưới ách thực dân, đã sản sinh những Lương Văn Can, Bạch Thái Bưởi…, những doanh nhân đã khởi được nghiệp lớn trong hoàn cảnh hết sức khó khăn và đã có những ý tưởng về những yếu tố căn bản của đạo kinh doanh: (phải có) thương phẩm, thương đạo, thương học, biết cách giao thiệp, biết trọng nghề, có lòng kiên tâm, biết giữ tín thực. Cụ Lương Văn Can đã chỉ ra mối liên hệ thiết yếu giữa kinh doanh và phát triển của một nước: “Việc buôn bán thịnh suy có quan hệ đến quốc dân thịnh suy như thế, ta há nên coi thường xem khinh được sao?”. Ngay khi nước nhà mới giành độc lập, ngày 13-10-1945, Hồ Chủ tịch đã khẳng định với giới công thương kỹ nghệ gia Việt Nam: “Nền kinh tế quốc dân thịnh vượng là sự kinh doanh của các nhà công nghiệp, thương nghiệp thịnh vượng”.

Ngày nay, trên đà hội nhập, hợp tác và tranh đua cùng với cả thế giới, đất nước hơn bao giờ hết đang rất cần có một đội ngũ doanh nhân Việt Nam mới có bản lĩnh, có kiến thức, hành động chuyên nghiệp và nắm vững “đạo kinh doanh”. 

HUỲNH BỬU SƠN (chuyên gia kinh tế)

Làm sao kiếm tiền nhiều nhất?

Làm cách nào để có thể kiếm tiền nhanh nhất, nhiều nhất và bền vững nhất? Câu trả lời quả không đơn giản. Thế nhưng, đọc xong bộ sách “Đạo kinh doanh Việt Nam và thế giới” do Tổ hợp giáo dục PACE vừa mới ấn hành thì lời giải gần như đã được hé mở.

Đúng như lời nói đầu của tập sách, trên đời này không có nghề nào là nghề kiếm tiền cả, bởi nghề nào mà lại chẳng để kiếm tiền. Kinh doanh tuyệt nhiên cũng không phải là nghề kiếm tiền. Bộ sách gồm 25 tập kể về cuộc đời và sự nghiệp của 25 doanh nhân nổi tiếng đến từ 25 tập đoàn hàng đầu thế giới cho thấy dù ở Đông hay Tây, cổ hay kim, dù con người làm giàu chẳng có ai giống ai nhưng tất cả ở họ đềucó chung một tư tưởng: kinh doanh và đưa lại lợi ích cho xã hội. Với niềm đam mê mãnh liệt, những doanh nhân này đã cống hiến cả cuộc đời mình cho sự nghiệp tạo ra và tạo ra thật nhiều giá trị (sản phẩm và dịch vụ) để thỏa mãn nhu cầu của cộng đồng, xã hội, làm cho cuộc sống con người trở nên tốt đẹp hơn. Chính với tâm thế đó, họ đã kiếm tiền một cách nhanh nhất, nhiều nhất và bền vững nhất. Và cũng chính với đạo kinh doanh đó, họ đã trở thành những doanh nhân huyền hoặc và được cả xã hội tôn vinh.

Đó là câu chuyện của Sakichi Toyoda người đã đặt nền móng cho tập đoàn Toyota bắt đầu từ một nhà sáng chế máy dệt. Hãy nghe ông khuyên con trai của mình: “Bất cứ ai cũng nên có ít nhất một lần trong đời thực hiện dự án vĩ đại nhất của mình. Cha đã dành trọn đời thực hiện dự án vĩ đại nhất của mình. Cha đã dành trọn đời để sáng chế ra những loại máy dệt mới. Giờ đây đến lượt con, con hãy cố gắng để thực hiện một điều gì đó có ích cho đời, cho xã hội”. Lời khuyên ấy sau này đã tạo nên một “đạo Yoyoda” cho tập đoàn Toyota: phục vụ sã hội và cộng đồng bằng tốc độ sản xuất gia tăng, bằng tiến bộ không ngừng của công nghệ mới. Trung thành với nguyên tắc ấy, tập đoàn Toyota đã trở thành nhà sản xuất ô tô hàng đầu thế giớivới những chiếc xe hơi giá cả hợp lý, tiện dụng và tiết kiệm nhiên liệu.

Đó là câu chuyện của Sam Walion, nhà phát minh ra “cửa hàng tạp hóa của thế giới” – hệ thống siêu thị Wal-Mart. Sam Walion thừa nhận bí quyết khiến cho Wal-Mart thu về mỗi năm 13 tỉ đôla Mỹ lợi nhuận chính là triết lý “hãy cho khách hành những gì họ muốn”. Để rồi, bằng “hành trang” ấy, khởi đầu từ một cửa hàng mang tên “cửa hàng năm xu và một hào”, hơn nửa thế kỷ sau ông đã đưa nó vươn ra khắp thế giới và trở thành “người giàu nhất nhờ bán hàng rẻ nhất”. Năm 2006, tạp chí Fortune công bố Wal-Mart lần thứ tư liên tiếp đứng đầu danh sách 500 công ty lớn nhất thế giới.

Đó là câu chuyện của Jorma Ollila, người đã đưa Nokia từ vực sâu phá sản trở thành tập đoàn đóng góp một phần năm tổng thu nhập của Phần Lan; và chiếm một phần ba thị trường điện thoại di động thế giới. Tất cả sự thần kỳ ấy diễn ra chỉ trong vòng chưa đầy 10 năm, trong đó chỉ cần 5 năm là Nokia đạt vị trí đứng đầu thế giới. Ngày nay, nhiều người đang cố tìm cách giải mã hiện tượng Ollila nhưng với chính ông thì thành công của Nokia gắn liền với sứ mệnh “Connectinh People” (kết nối mọi người). Thông qua chiếc điện thoại di động với đầy đủ tiện nghi, Nokia đã “kết nối mọi người” trên thế giới, làm cho chúng ta gần nhau hơn, hiểu biết nhau hơn.

Đó là Larry Page, người tạo ra một tài sản khổng lồ và vô giá cho thế giới: Google. Larry Page đã làm một việc thật khó tưởng tượng: ai cần bất cứ thông tin gì trên thế giới, Google sẽ giúp đỡ trong tích tắc. Google không chỉ giúp đỡ xử lý 200 triệu yêu cầu tìm kiếm mỗi ngày vào năm 2004 và lên đến gần 1 tỉ yêu cầutìm kiếm vào năm 2006 mà còn cung cấp cả blog, Gmail và những dịch vụ khác. Cùng với Google đeo đuổi khát vọng “tổ chức lại hệ thống thông tin thế giới”, Larry Pageđã được đền bù xứng đáng: từ năm 2004, chàng trai trẻ này có tên trong danh sách các tỉ phú và đến năm 2006 được tạp chí Forbes xếp thứ 27 trong 400 người giàu nhất nước Mỹ.

Và còn nhiều những gương mặt doanh nhân kiệt xuất khác nữa. Những câu chuyện về họ giúp cho ta hiểu một cách đúng đắn và sâu sắc hơn về nghề kinh doanh, đó là kiếm tiền bằng cách mang lại lợi ích cho cộng đồng, cho xã hội. Còn nếu làm ngược lại (kiếm tiền bằng cách gây hại) thì sẽ vô cùng nguy hiểm: hoặc lợi chỉ một mình doanh nghiệp hưởng mà tai họa cho cả cộng đồng, xã hội; hoặc chính doanh nghiệp đó sẽ tự kết liễu đời mình. Đây cũng là thông điệp mà những người thực hiện bộ sách muốn mang đến cho bạn đọc, đúng như tựa đề của bộ sách “Đạo kinh doanh Việt Nam và thế giới”.

 Nguyên Tấn

(Theo Thời báo Kinh tế Sài gòn, ngày 14/6)