Nguyên Lý Kim Tự Tháp Minto

Nguyên Lý Kim Tự Tháp Minto – Cho Bạn Cách Viết, Tư Duy Và Giải Quyết Vấn Đề Logic:

“Nguyên Lý Kim Tự Tháp Minto” được phát triển dựa trên kinh nghiệm làm việc của tác giả – Barbara Minto – tại McKinsey & Company, Inc. Hiện nay, bà điều hành Công ty riêng của mình – Minto International, Inc. – chuyên cung cấp dịch vụ đào tạo, huấn luyện Nguyên lý Kim tự tháp cho các hãng tư vấn nổi tiếng tại Mỹ và châu Âu cũng như các tổ chức lớn của chính phủ. Một trong những khách hàng của bà là Bob Waterman và Tom Peters – các tác giả của cuốn sách “Đi tìm sự hoàn hảo” (In Search of Excellence).

Cuốn sách cung cấp những kiến thức bổ ích giúp chúng ta nắm vững các kỹ năng viết, đọc, tư duy, thuyết trình hay giải quyết vấn đề. Cuốn sách này được đưa vào chương trình giảng dạy của nhiều trường đại học và trung học tại Mỹ và cũng được các hãng tư vấn lớn trên thế giới sử dụng như một cuốn giáo trình thiết thực.

VÌ SAO CÓ CẤU TRÚC KIM TỰ THÁP?

Khi tìm hiểu về một chủ đề cụ thể nào đó, người ta thường đọc những gì viết về chủ đề đó, và đây là một việc khá phức tạp. Thậm chí, khi văn bản của bạn chỉ ngắn khoảng hai trang và xấp xỉ 100 câu, bạn cũng phải nạp từng câu vào đầu, nghiền ngẫm chúng và liên kết chúng lại với nhau. Anh ta cảm thấy việc đó sẽ dễ dàng hơn nếu bài viết đó được trình bày theo một cấu trúc kim tự tháp, bắt đầu từ đỉnh sau đó đi xuống đáy. Phát hiện này đã phản ánh những khám phá cơ bản về hoạt động của trí não, cụ thể như sau:

· Hệ thống tư duy tự động phân loại thông tin thành từng nhóm riêng biệt, có hình kim tự tháp cốt để lĩnh hội vấn đề.

· Bất kỳ nhóm ý nào cũng dễ hiểu hơn khi được đặt trước vào khối kim tự tháp.

· Điều này cho thấy mọi văn bản viết cần có cấu trúc chắc chắn để tạo thành các nhóm ý theo kết cấu kim tự tháp.
Dưới đây xin trình bày cụ thể về một kim tự tháp của các ý:

SẮP XẾP THÀNH KHỐI KIM TỰ THÁP

Từ lâu người ta đã nhận thấy, hệ thống tư duy của con người luôn tự động áp đặt trật tự lên mọi thứ xung quanh. Về cơ bản nó coi mọi sự việc cùng xảy ra là có liên quan với nhau và tự động sắp xếp chúng vào một mô hình logic. Ví dụ: Người Hy Lạp đã chứng minh xu hướng ấy thông qua quan sát những ngôi sao và hình dung có đường nối chúng thành hình những con số thay vì chỉ nhìn thấy những điểm sáng đơn lẻ.

Trí óc sẽ nhóm gộp bất kỳ các vật lại với nhau nếu thấy chúng có điểm chung. Có thể vì chúng có ký hiệu tương tự nhau, hoặc có vị trí gần nhau. Hãy lấy 6 chấm nhỏ này làm ví dụ:

Khi quan sát chúng một cách ngẫu nhiên, mọi người sẽ thấy hai nhóm và mỗi nhóm gồm 3 chấm nhỏ. Đó là do khoảng cách giữa các chấm nhỏ hơn các khoảng cách khác.

Tất nhiên, giá trị của việc tạo ra các tổ hợp logic còn rất rộng. Để chứng minh, hãy đọc những cặp từ sau đây. Dựa trên ví dụ trong cuốn Tâm lý học Gestalt của Wolfgang Kohler (Liveright Publishing: New York, 1970), những từ này thường không liên quan đến nhau:

Hồ Cái ủng Cô gái Bút chì Cung điện Đường sắt Quyển sách

Đường Cái bảng Chuột túi Xăng Xe đạp Con voi Kem đánh răng

Bây giờ cố gắng “sắp xếp” chúng bằng cách vẽ ra một tình huống trong đó mỗi cặp đều có liên kết như là đường được hòa tan trong hồ, hay cái ủng để trên cái bảng. Sau đó che đi danh sách phía bên tay phải và cố gắng nhớ chúng thông qua việc đọc danh sách bên tay trái. Hầu hết mọi người đều nhận thấy họ có thể nhắc lại tất cả mà không hề ấp úng.

Hiện tượng tương tự xảy ra khi bạn đang nghe hoặc đọc những ý tưởng. Bạn coi như các ý xuất hiện cùng nhau, tiếp nối nhau, phụ thuộc lẫn nhau và cố gắng theo một mô hình logic. Mô hình sẽ luôn là một kim tự tháp bởi đây chính là cấu trúc duy nhất thích hợp với suy nghĩ mà bạn cần đến:

· Dừng ở con số 7 kỳ diệu

· Chỉ ra tính logic của mối quan hệ

Số 7 kỳ diệu

Đây là con số giới hạn ý mà bạn có thể lĩnh hội được trong một khoảng thời gian nhất định. Ví dụ, khi quyết định rời phòng khách tiện nghi ấm áp để đi mua một tờ báo. “Anh sẽ ra ngoài và mua một tờ báo”, bạn nói với vợ mình: “Em có muốn mua gì không?”

“Vậy à. Em rất thích thử vị nho sau khi chúng được quảng cáo trên ti vi,” cô ấy nói khi bạn vào phòng lấy áo khoác và “có lẽ anh phải mua thêm chút sữa nữa”.
Bạn lấy áo khoác ra khỏi tủ quần áo thì cô ấy đi vào bếp.
“Để em xem tủ đựng thức ăn còn đủ khoai tây không. Ồ! Hết trứng rồi. Để em xem nào, vâng, chúng ta cần khoai tây”.
Bạn mặc áo khoác vào và đi ra phía cửa.
“Cà rốt và có lẽ một vài quả cam nữa,”
Bạn mở cửa.
“Bơ nữa nhé.”
Bạn đi xuống cầu thang.
“Táo nữa anh ạ.”
Bạn vào xe.
“Và kem chua anh nhé.”
“Hết chưa nào?”
“Vâng, được rồi đấy, cảm ơn anh yêu.”

Bây giờ, nếu không đọc đoạn vừa rồi, liệu bạn có thể nhớ được bất kỳ thứ gì trong số 9 thứ mà vợ bạn nhờ bạn mua? Hầu hết những ông chồng đều trở về với một tờ báo và nho.

Vấn đề chính ở đây là bạn gặp con số 7 kỳ diệu. Đây là thuật ngữ được nhà tâm lý học George A. Miller[2] đưa ra trong luận thuyết của mình. “Con số 7 kỳ diệu, + hoặc – 2”. Ông chỉ ra rằng bộ nhớ tạm thời của não không thể nắm bắt được nhiều hơn 7 thứ tại một thời điểm nhất định. Một vài người có thể nhớ nhiều hơn 9 thứ, trong khi đó một số người chỉ nhớ được 5 (Bản thân tôi chỉ là 5). Dễ hơn là 3 và dĩ nhiên dễ nhất là 1.

Điều đó có nghĩa là khi não bộ nhận thông tin về sự vật, sự việc có số lượng từ 4 hoặc 5 trở lên, nó bắt đầu nhóm chúng thành các hạng mục hợp logic để dễ ghi nhớ. Đặc điểm này cũng thường được áp dụng để sắp xếp các loại hàng hóa trong siêu thị.

Để chứng minh cho việc này, hãy đọc danh sách dưới đây và phân loại mỗi mặt hàng theo cách này khi bạn đến siêu thị. Bạn sẽ thấy bạn nhớ được tất cả chúng.

Nho Sữa Khoai tây Trứng Cà rốt

Cam Bơ Táo Kem chua

 

Nếu bạn cố gắng hình dung theo quy trình trên, bạn sẽ tạo ra được các kim tự tháp có liên quan đến các mặt hàng.

Sự cần thiết làm rõ logic

Rõ ràng, nhóm các ý tưởng theo một logic nào đó không hề đơn giản nếu bạn không chỉ ra được logic của mối quan hệ là gì? Ý trong nhóm không chỉ là chuyển từ tập hợp 9 ý thành các tập hợp 4, 2 và 3 ý vì như thế vẫn là 9. Điều bạn muốn làm là chuyển con số 9 thành con số 3.

Điều này có nghĩa là thay vì phải nhớ cả 9 thứ, bạn chỉ phải nhớ 3 loại chứa chúng. Bạn đang suy nghĩ ở một mức trừu tượng cao hơn, và lúc này, suy nghĩ của bạn sẽ hướng đến các mặt hàng ở phía dưới. Ở đây, mối quan hệ không được tính trước như trong bài tập về hồ nước và đường, nên trí óc bạn dễ dàng nhớ hơn.

Tất cả các quá trình xử lý của não bộ (như nghĩ, nhớ, giải quyết vấn đề) đều vận dụng kỹ thuật nhóm, tóm tắt với mục đích để dễ dàng đưa thông tin vào một tập hợp khổng lồ các khối kim tự tháp bên trong não bộ. Nếu bạn băn khoăn về việc truyền tải thông tin đến não, thì bạn có thể yên tâm rằng, bất kỳ thứ gì bạn nói ra đều tương thích với những kim tự tháp đang tồn tại ở nơi nào đó trong trí nhớ của bạn. Bây giờ, chúng ta sẽ bàn đến việc truyền tải thông tin trong thực tế. Bạn có thể “thấy” những nhóm ý này khá rõ ràng. Việc truyền đạt chúng có nghĩa là bạn phải đảm bảo rằng người khác cũng cảm thấy hiểu được vấn đề như bạn. Thế nhưng, trong trường hợp nói trên của vợ bạn, bạn chỉ có thể nhớ lần lượt từng thứ một. Rõ ràng, đây là cách hiệu quả nhất để nhớ lại một vấn đề nào đó, chia nó ra thành các nhóm lớn trước, rồi mới đến các nhóm nhỏ hơn. Đây chính là trật tự các ý tưởng từ trên xuống.

Mời bạn đón đọc.