Người Trong Bóng Tối

Ngày 19/8, độc giả nước Mỹ cầm trên tay cuốn tiểu thuyết 'The man in dark' của nhà văn Paul Auster. Và cùng ngày này, bản dịch cuốn sách do dịch giả Trịnh Lữ thực hiện với tựa 'Người trong bóng tối' cũng xuất hiện trên các kệ sách.

Tác phẩm mới nhất của nhà văn đương đại nổi tiếng của Mỹ đã được công ty Phương Nam Book mua bản quyền từ nhà văn vào cuối năm 2007. Theo đúng thỏa thuận trong hợp đồng bản quyền, bản tiếng Việt của Man in the dark sẽ được phát hành cùng lúc với bản gốc tiếng Anh tại Mỹ.

Người trong bóng tối là câu chuyện về August Brill, một nhà phê bình văn học 72 tuổi, bị tai nạn phải ngồi một chỗ. Trong khi ông ngồi trên xe lăn hay nằm lì trên giường, chong chong mất ngủ, thì một thế giới khác, một "thực tại song hành" đang diễn ra với đầy những phức tạp và phi lý. Thực tại ấy đúng là do trí tưởng tượng của August Brill tạo ra, đưa đẩy ảo thuật gia Owen Brick vào một nước Mỹ khói lửa của cuộc nội chiến lần thứ hai, như cách lý giải của tác giả: "Chuyện chiến tranh. Cứ mất cảnh giác một tí thôi là chúng ào đến, từng trận một, từng trận một". Và chiến tranh vẫn chỉ là cái cớ để Paul Auster kể những câu chuyện nhiều ngụ ý của mình.

Trước đây, công ty Phương Nam Book từng mua bản quyền, chuyển ngữ và phát hành hai tiểu thuyết của Paul Auster là Trần trụi với văn chương và Nhạc đời may rủi. Paul Auster và các tác phẩm của ông cũng sẽ là chủ đề của chương trình Cà phê Sách sắp tới của Phương Nam Book.

Paul Auster sinh năm 1947 tại thành phố Newark, bang New Jersey (Mỹ) trong một gia đình Do Thái trung lưu gốc Ba Lan. Tốt nghiệp đại học Columbia năm 1970, ông sang Paris và sống bằng việc dịch văn học Pháp. Năm 1974, ông trở lại Mỹ và bắt đầu sáng tác. Tên tuổi Paul Auster bắt đầu nổi lên khi bộ ba tiểu thuyết The New York Trilogy (đã được dịch sang tiếng Việt với tựa Trần trụi với văn chương), trong đó ông tạo nên hình thức hậu hiện đại riêng biệt của mình.

Thoại Hà

(Evăn)

(Tiểu thuyết của Paul Auster, Trịnh Lữ dịch, Phương Nam Book và Nxb Hội Nhà Văn)

Đúng ngày 19-8, cuốn tiểu thuyết mới nhất của nhà văn Mỹ nổi tiếng Paul Auster (sinh 1947) cùng lúc ra mắt nguyên tác tiếng Anh Man in the dark ở Mỹ và bản dịch tiếng Việt Người trong bóng tối ở VN.

Sự tin cậy của tác giả Auster đối với dịch giả Trịnh Lữ – người đã từng dịch hai tác phẩm của ông ra tiếng Việt (Trần trụi với văn chương, Nhạc đời may rủi), và sự phối hợp xuất bản giữa đại diện của Auster và Phương Nam Book đã tạo nên sự kiện trùng hợp đáng mừng này của văn chương.

Người trong bóng tối ở đây, nhân vật của tiểu thuyết, là August Brill. "Một nhà phê bình sách đã về hưu, 72 tuổi, sống bên ngoài Brattleboro, Vermont, cùng với con gái 47 tuổi và cháu gái 23 tuổi. Vợ ông ta đã chết năm ngoái. Chồng người con gái bỏ đi năm trước. Bạn trai cô cháu gái thì bị giết. Một gia đình buồn thảm, những linh hồn đầy thương tích và đêm nào Brill cũng nằm thức trong bóng tối, cố không nghĩ đến quá khứ và dựng nên những câu chuyện về các thế giới khác" (tr.92). August Brill nghĩ ra chuyện nội chiến ở Mỹ.

Ông trò chuyện cùng cô cháu gái Katya về chuyện vợ chồng của mình. Ông chia sẻ cùng cô con gái Miriam một câu thơ của Rose Hawthorne trong khi thế giới kỳ dị này vẫn trôi lăn tiếp tục. Và đó có thể là chủ đề chính của cuốn tiểu thuyết. Thế giới hiện đại đang bị xâu xé nhiều chiều. Con người hiện đại đang bị quăng quật giữa nhiều hố thẳm. Sống một cuộc sống hạnh phúc bình thường nhiều khi như là bất khả. Nhưng con người vẫn cố sống, vẫn tìm cách sống.

Trong bóng tối, nằm trên chiếc xe lăn, trong những đêm mất ngủ, August Brill ôn lại quá khứ, ngẫm nghĩ hiện tại và lo lắng cho tương lai. Đó cũng là nỗi lo của nhà văn. Paul Auster đã tìm được một vị thế cho nhân vật để chỉ trong 200 trang sách nói được nhiều điều về thời hiện đại. Văn ông giản dị, có bất ngờ và có chiều sâu. Trong bóng tối người ta thường nghĩ ngợi nhiều. Bản dịch của Trịnh Lữ đã gây được hứng thú cho người đọc, và tin chắc những ý tưởng của nhà văn đã được chuyển tải sâu sắc qua lao động sáng tạo của dịch giả.

Phạm Xuân Nguyên
(Nguồn: Báo Tuổi Trẻ)

Người trong bóng tối trong câu chuyện về August Brill, một nhà phê bình văn học 72 tuổi, bị tai nạn phải ngồi một chỗ. Trong khi ông ngồi trên xe lăn hay nằm lì trên giường, mất ngủ, thì một thế giới khác-một “thực tại song hành”- đang diễn ra với đầy những phức tạp và phi lý. Thực tại ấy đúng là do trí tưởng tượng của August Brill tạo ra, đưa đẩy ảo thuật gia Owen Brick vào một nước Mỹ khói lửa của cuộc nội chiến lần thứ hai.

Những câu chuyện khác bắt đầu từ sau khi câu chuyện về nước Mỹ nội chiến kết thúc, trong hoàn cảnh của “một đêm xưng tội ở lâu đài tuyệt vọng”, ông già August Brill và cô cháu gái cùng kể những câu chuyện của mình và những người xung quanh. Và nhiều trong số những câu chuyện ấy lại kể về hậu quả và nỗi đau khủng khiếp trong chiến tranh, từ thế chiến thứ 2 tới cuộc chiến Iraq hiện tại. Trong một ngôi nhà, ba thế hệ, đều có những nỗi đau của riêng mình, đều có liên quan tới chiến tranh. Người chết thì đã chết, người sống thì sẽ “chết vì trái tim tan vỡ. Chuyện ấy diễn ra hằng ngày và sẽ còn như vậy cho tới tận cùng thời gian”.

Paul Auster viết Trần trụi với văn chương lúc chưa đến tuổi 40, viết Nhạc đời may rủi lúc 44 tuổi và viết Người trong bóng tối khi đã sang tuổi 60. Văn tài của ông sâu sắc, giản dị và trầm tĩnh hơn hẳn ở tác phẩm mới nhất này. Bóng dáng thấp thoáng của phong cách Hollywood trong hai cuốn trước đó đã mất hẳn. Ở Người trong bóng tối, hình như ông đang chính là ông già August Brill – người kể chuyện – và chất tự sự chân thực sâu lắng đã dung chứa kết nối rất tự nhiên mọi yếu tố hậu hiện đại vốn có trong các tác phẩm của ông: Những thực tại song hành, tính chất liên văn bản (đặc biệt là giữa văn học và điện ảnh), cấu trúc phi trung tâm về đề tài và cốt truyện…

Paul Auster được thế giới phương Tây liệt vào hàng các nhà văn đương đại lớn của Mỹ. Ông mới được biết đến ở Việt Nam, nhưng hình như đã tìm được chỗ đứng của mình trong lòng độc giả. Người trong bóng tối – một tiểu thuyết nóng bỏng những nỗi niềm của thời cuộc chúng ta nhưng vẫn bám rễ sâu xa ở những suy tư muôn đời về thân phận con người.

Trịnh Lữ
(Nguồn: Báo Người Lao Động)