Một Cuộc Gặp Gỡ

Ông quan trọng ngay cả với độc giả tại Việt Nam, hơn 10 tác phẩm đã được phát hành, nổi tiếng nhất là Sự bất tử, Bản nguyên, Đời nhẹ khôn kham, Những mối tình nực cười…, đi vào vô số luận văn cử nhân, thạc sĩ.

Tập tiểu luận Một cuộc gặp gỡ (Nguyên Ngọc dịch, NXB Văn học, 8/2013) tiếp nối tinh thần của hai cuốn Nghệ thuật tiểu thuyết (NXB Đà Nẵng, 1998) và Tiểu luận (NXB VHTT, 2001) khi đề cập đến khá nhiều vấn đề đã trở thành suy niệm dài lâu của Milan Kundera, đó là hiện sinh và mỹ học, là các tác gia bậc thầy như Rabelais, Janacek, Fellini, Malaparte…

Cuốn sách cho thấy trí tuệ uyên bác của tiểu thuyết gia này, nó trải rộng từ hội họa, âm nhạc, văn chương cho đến triết lý, nghệ thuật, chính trị, huyền thoại, tình bạn… Vẫn dùng phương pháp xâu chuỗi tất cả bằng các từ khóa có tính chất "mẫu gốc" (archytype) của nền văn minh Tây phương, sách là cuộc viễn du, tưởng nhẹ nhàng từ thời truyền thuyết đến đương đại, nhưng lại sâu lắng nhờ các ý tưởng sát sườn của vấn đề.

Bên cạnh những tác giả và những tác phẩm nổi trội, Milan Kundera còn dành nhiều trang đề cập đến các tác giả, tác phẩm, các vấn đề lý thú nhưng đang bị đời sống lãng quên, với những nhận định đầy sức nặng. Với một nền lý luận và phê bình còn non yếu, những tiểu luận như Một cuộc gặp gỡ sẽ giúp mở ra những chân trời nhận thức và tư duy mới, đặc biệt với giới cầm bút.

(Báo thethaovanhoa.vn giới thiệu 25/8/2013)

Văn Bảy

Thể thao & Văn hóa

Không có những chuyên luận riêng về văn học cũng như việc viết, ở Một cuộc gặp gỡ, Milan Kundera ngả sang hướng phê bình, bình luận một tác phẩm văn học nghệ thuật cụ thể. Cái nhìn của ông quét… mênh mông và sâu thẳm, từ văn học đến hội họa, sang âm nhạc và cả điện ảnh, kịch nghệ. Song với Kundera, chưa bao giờ là một nhà "điểm sách- họa- nhạc- phim" đơn thuần, ông tách vỉa mỗi tác phẩm, tác giả bằng một cái nhìn riêng biệt, thậm chí là một nhát cắt khu biệt.

Cách nhìn của ông có thể khiến người đọc choáng váng, thích thú, bên cạnh nỗi bối rối, hoang mang. Bước vào tiểu luận của Milan Kundera là bước vào một khu rừng lạ, trong ấy tác giả không cung cấp bản đồ. Hoặc như một kẻ… hóng chuyện, ngồi cạnh cuộc trao đổi của ông với… chính ông, với "cảnh giới" và đẳng cấp của ông.

Có một sự thật, hầu như tất cả những gì Milan Kundera soi chiếu trong tập tiểu luận này, hội họa của Francis Bacon (1909 – 1992), âm nhạc của Janácek (1854 – 1928) – tác giả của bản Sinfonietta, xuyên suốt bộ tiểu thuyết 1Q84 (Haruki Murakami), văn chương của Malaparte (1898 – 1957)… đều khá xa lạ với không ít độc giả. Nhưng bằng cách ngồi "nghe ông nói", vẫn có thể rút ra vô số điều đáng giá từ cuộc "hóng chuyện" này. Ðó là cách ông nhìn nhà văn Philip Roth như một "vị giáo sư về ham muốn", hay ông thấy trong Trăm năm cô đơn của Marquez cái vô thức… ghét sinh đẻ, hoặc nữa, sự "thô bạo" của họa sĩ Francis Bacon…

Choáng, sợ, kính và cả… bực, bởi Milan Kundera đầy lý tính. Song vẫn bắt buộc phải đọc ông. Không phải để xưng… đã đọc ông, mà thật sự thấy ở ông cái cần phải đọc.

(Báo tuoitre.vn giới thiệu ngày 30/8/2013)

NGUYỄN DANH LAM