Horrible Geography – Hoang Mạc Hoang Sơ

Bộ sách Khoa học vui của NXB Trẻ: Biến “khủng khiếp” thành lý thú
(Thứ bảy, 26/01/2008)
Giữa năm 2007, xuất hiện một thông tin nhỏ trên báo chí, Chính phủ Anh đã ra quyết định tặng miễn phí cho tất cả học sinh 11 tuổi một trong 12 đầu sách do Bộ Giáo dục (Anh) đề nghị nhằm khuyến khích trẻ em trong độ tuổi đến trường quan tâm hơn đến sách vở.

Khoa học là kinh khủng? 

Trong danh sách 12 đầu sách, rất nhiều người tại Việt Nam ngạc nhiên với một nhan đề lạ lùng “Evil Inventions – Horrible Science” của Nick Arnold. Dịch thoát ý là “Khoa học khủng khiếp”, không lẽ đây là một cuốn sách xúi giục trẻ em tránh xa khoa học?

Đầu năm 2008, NXB Trẻ đã chính thức xuất bản bộ sách “Horrible Science” tại Việt Nam. Cầm trên tay bộ sách này độc giả mới hiểu được tại sao các tác giả đặt tên cho bộ sách của mình là “Khoa học khủng khiếp”.

Bộ sách bao gồm gần 30 cuốn, mỗi cuốn sách chứa đựng một nội dung riêng, từ các ngành khoa học cơ bản như toán học, vật lý, hóa học đến các kiến thức sinh học, địa lý, lịch sử.

Một điểm chung giữa tất cả những cuốn sách là đều có cách mở đầu giống nhau. Khoa học, dù là tự nhiên hay xã hội đều thật khủng khiếp với học sinh với những khái niệm, định nghĩa, công thức vô cùng khó hiểu.

Từ việc không hiểu đã dẫn đến sợ hãi và kéo theo là ghét bỏ những môn học mà các em không thích, với các em, đó quả đúng là những môn học “khủng khiếp”. Tuy nhiên, ngược lại những môn học mà các em thấy lý thú lại được đón nhận và tiếp thu dễ dàng. Và cả bộ sách đã cố gắng làm một việc: Biến những môn học khủng khiếp trở thành lý thú.

Hài hước và sáng tạo 

Nếu một ngày nào đó, đứa con yêu thương bỗng nhiên đóng chặt cửa phòng ngủ, bật máy sưởi lên hết cỡ, quá hơn, đứa con đó còn đổ đầy cát trong phòng và cắm xương rồng khắp nơi. Một bậc phụ huynh sẽ làm gì? Bắt dọn dẹp hết, đánh cho một trận hay đơn giản nhất là giải thích cho con rằng sa mạc là gì và tại sao sa mạc không thể tồn tại trong phòng ngủ!

Với những ví dụ dí dỏm, đôi lúc gây bất ngờ cho người đọc nhưng lại vô cùng phù hợp với lứa tuổi hiếu động, những cuốn sách trong bộ “Khoa học khủng khiếp” đã đưa khoa học đến với độc giả một cách dễ hiểu nhất. Thông qua những hình vẽ ngộ nghĩnh, những câu thoại đầy tính hài hước, các tác giả đã biến những kiến thức khoa học nặng nề trở nên lý thú hơn rất nhiều.

Không chỉ biến kiến thức khoa học thành những câu chuyện nhẹ nhàng, cuốn sách còn mang đến cho bạn đọc nhất là bạn đọc nhỏ tuổi những cách tư duy mới, đầy sáng tạo và chủ động. Trong cuốn sách “Hóa học-Một vụ nổ ầm vang”, học sinh hỏi thầy giáo “Thưa thầy, cà phê đổ vào sữa có khác gì sữa đổ vào cà phê không?”.

Hẳn người đọc sẽ xem đây là dạng câu hỏi “giỡn chơi” với thầy cô giáo. Tuy nhiên, câu hỏi này lại rất độc đáo vì xét về mặt hóa học hai cách làm này sẽ tạo ra hai kết quả khác nhau. Những câu hỏi kiểu như vậy xuất hiện liên tục trong tất cả các cuốn sách của “Khoa học khủng khiếp”, và nó góp phần kích thích học sinh mạnh dạn đặt câu hỏi với giáo viên, dù câu hỏi đó có kỳ khôi đến mức nào chăng nữa. Thông qua đó sẽ giúp học sinh chủ động hơn trong việc học và cùng giáo viên nâng cao hơn kiến thức của mình.

Chính xác về thông tin, gây sốc qua thể hiện 

Không chỉ đơn thuần là một bộ sách mang tính giải trí, “Khoa học khủng khiếp” còn là một dạng sách tham khảo cả cho học sinh và giáo viên. Chính vì thế, những thông tin, số liệu trong sách đòi hỏi tính chính xác rất cao. Các biên tập viên NXB Trẻ đã phải đối chiếu cẩn thận bản dịch và nguyên gốc. Bên cạnh đó, họ còn phải đối chiếu thông tin của từng tập sách với các loại sách chuyên môn chính thức nhằm tránh sai sót.

Một vấn đề khác mà khi thực hiện bộ sách, NXB đã rất bối rối tìm cách giải quyết. Đó chính là nhân vật giáo viên rất hay bị đem ra làm trò cười trong sách, một chuyện quả là sốc đối với truyền thống tôn sư trọng đạo ở Việt Nam. Điều này thực ra có lý do của nó, bộ sách ra đời nhằm khắc phục sự khô khan nhàm chán trong việc dạy khoa học trong nhà trường.

Ở đây, các tác giả đã đặt người học sinh và giáo viên ở vị thế bình đẳng với nhau. Học sinh học dở bị chê thì người dạy dở cũng tương tự. Chính vì thế, thông qua bộ sách người giáo viên có cơ hội nhìn lại mình để thay đổi sao cho những bài giảng trở nên sinh động và hấp dẫn hơn. 

Tường Vy