Đônkihôtê – nhà quý tộc tài ba xứ Manta

Cuốn tiểu thuyết Đônkihôtê – nhà quý tộc tài ba xứ Manta là tác phẩm xuất sắc nhất của Mighel De Xervantex Xaavedra, ra đời nǎm 1605. Toàn bộ cuốn tiểu thuyết gồm 126 chương, là bức tranh sinh động về xã hội Tây Ban Nha mang đậm sắc màu địa phương và thời đại. Tác giả đã đưa vào tác phẩm trên hai trǎm con người thuộc đủ lứa tuổi và tầng lớp, từ lão chủ quán xảo quyệt đến những cô gái quán trọ nom cũng chẳng phải thiện nhân, từ chàng sinh viên Grixoxtomo si tình đến cô Marxela xinh đẹp và yêu tự do, từ gã lái la độc ác đến tên chủ trại tham lam, cha xứ, bác phó cạo, bà quản gia, ông thầy tu, lão chǎn dê, viên cảnh sát, đám phạm nhân cùng một loạt vương tôn công tử, quan lại nhà giàu… Và ngần ấy con người xoay quanh hai nhân vật chính là anh chàng quý tộc nghèo Đônkihôtê và bác giám mã Xantroo Panxa, một thợ cày chính cống. Tác giả đã đưa hiệp sỹ và giám mã của chàng đi khắp đó đây trên đất nước Tây Ban Nha, từ thành thị đến thôn quê, từ những cánh đồng bao la đến những miền núi sâu vực thảm, từ những quán trọ bình dân tới chốn thâm nghiêm quyền quý. Cảnh vật con người đều có thật. Và nếu như trí tưởng tượng phong phú của Đonkihôtê đã biến quán trọ thành lâu đài, chậu thau thành mũ sắt, đàn cừu thành đạo quân thì trái lại, những lời nói giản dị mà chí lý của bác giám mã gốc nông dân luôn luôn lôi kéo ta về với hiện thực.