Dạ Khúc – Năm Câu Chuyện Về Âm Nhạc Và Đêm Buông

1. Đây là tập truyện ngắn đầu tiên của nhà văn sau 6 tiểu thuyết và ông viết với cảm hứng xuyên suốt của tiểu thuyết: 5 truyện ngắn là một vòng quay quấn quít, bao gồm: Người hát tình ca, Mưa đến hay nắng đến, Khu đồi Marvern, Dạ khúc, Nghệ sĩ cello.

Đúng như tên gọi, tập truyện kể về âm nhạc, những nghệ sĩ chơi nhạc và thời điểm ngày tàn (đêm buông). Ishiguro, một tác giả từng đoạt giải Man Booker, đã cố gắng thể hiện sự kỳ diệu của một loại hình nghệ thuật (nhạc) qua thứ ngôn ngữ của một loại hình khác (văn).

Cuốn sách có một cái tên thật lãng mạn và cái bìa cũng vậy. Lối viết tỉnh hơn và rất nhiều thoại. Vào thời khắc màn đêm buông xuống, người ta cảm thấy nuối tiếc về một ngày đã qua, và có thể là quãng đời đã qua, giống như cảm giác của các nhân vật trong tập Dạ khúc. Nhà văn khi viết đã muốn nắm bắt thứ thứ xúc cảm lãng mạn mơ hồ day dứt đó, cụ thể hóa nó qua những câu chuyện.

Người nghệ sĩ hết thời Tony Gardner trong Người hát tình ca (Crooner) vừa ở buổi hoàng hôn của sự nghiệp lẫn buổi hoàng hôn của một ngày khi ông quyết định biểu diễn khúc nhạc dưới ánh trăng cho người vợ, Lindy, khi cuộc hôn nhân của họ đang gặp trục trặc. Buổi biểu diễn bất ngờ lãng mạn này đã không dẫn đến một kết thúc tốt đẹp.

Trong truyện ngắn chủ đề Dạ khúc (Nocturne), Lindy, giờ đã một mình, nhìn thấy triển vọng ở một nghệ sĩ cello trẻ và muốn dẫn dắt cho anh. Họ gặp nhau ở một khách sạn nơi cả hai đều đang nghỉ ngơi chờ phục hồi sau khi phẫu thuật thẩm mỹ. Lindy, hồi trẻ rực rỡ và được săn đón, đã ở tuổi xế chiều và tàn tạ. Còn Steve đang chỉnh sửa vẻ ngoài để mong sự nghiệp được sang trang mới. Cả hai đều là những người thất bại.

Vài nhân vật khác trong tập truyện cũng tương tự, họ có thể nói là thất bại hoặc đơn giản là không thành danh. Ở những người này có một sự nuối tiếc da diết gợi sự cảm thông, dù ban đầu có thể khiến người ta xa lánh.

Cách viết những truyện ngắn cùng chủ đề của Dạ khúc là hình thức không mới nhưng thường tạo nên những tập truyện đầy cảm hứng và sâu lắng, hơn hẳn so với một tập hợp bao gồm những truyện ngắn đơn lẻ không liên quan gì đến nhau.

2. Tác giả từng nói với tờ Guardian: "Đây là một cuốn sách hư cấu thống nhất tình cờ được chia thành 5 câu chuyện khác nhau. Nhưng tôi không muốn nói theo kiểu chuyên gia như thế, vì nghe thật kiêu căng. Sẽ hay hơn nếu nói cuốn sách giống như một album nhạc, có những bài hát khác nhau nhưng người ta nhất thiết phải tập hợp chúng trong cùng một album và không muốn trích một bài hát ra để làm đĩa đơn".

Với 5 câu chuyện bình dị, sách chỉ dày 288 trang và có lẽ không cần viết dài thêm. Bản dịch tiếng Việt của An Lý, do Nhã Nam và NXB Văn Học ấn hành.

Với các bản dịch tập truyện Dạ khúc – Năm câu chuyện về âm nhạc và đêm buông (Nocturnes: Five Stories of Music and Nightfall) và tiểu thuyết Mãi đừng xa tôi (Never Let Me Go) trước đây, Công ty Nhã Nam cho thấy nỗ lực giới thiệu nhà văn Anh gốc Nhật Kazuo Ishiguro, một tác giả đương đại đáng đọc, với độc giả Việt Nam.

(Báo thethaovanhoa.vn giới thiệu 9/6/2013)

Mi Ly

Thể thao & Văn hóa

Nhẹ nhàng nhưng thấm đẫm nhịp điệu của sự tiếc nuối, Năm câu chuyện về âm nhạc và đêm buông của Kazuo Ishiguro đã mang đến cho người đọc nhiều xúc cảm lạ lùng về tình yêu, cuộc sống hiện đại và cách đối diện với những vấn đề xã hội của người trưởng thành.

Âm nhạc và văn học luôn có mối liên hệ sâu sắc từ lâu. Nhiều nhà soạn nhạc bị ảnh hưởng bởi các chất liệu văn học, và thêu dệt nên những bức tranh âm nhạc chứa đầy màu sắc thơ văn, như Gustav Mahle đã phát triển bài thơ "The Flute Chinese" thành bản nhạc tuyệt đẹp "Das Lied Von Der Erd", hay ban nhạc Metallica có ca khúc bi tráng "For whom the bell tolls" (Chuông nguyện hồn ai) lấy cảm hứng từ tác phẩm cùng tên của nhà văn Ernest Hemingway…

Ngược lại, trong văn chương cũng có những tác giả đã mượn tiết tấu âm nhạc để mang tới câu chuyện giàu nhịp điệu và cảm xúc. Kazuo Ishiguro, nhà văn gốc Nhật từng đạt giải Booker, đã thành công khi sử dụng âm nhạc như một thủ pháp tuyệt vời để chuyển tải cốt truyện và cảm xúc đến người đọc qua tập truyện ngắn "Dạ khúc".

Mỗi truyện ngắn trong tập "Dạ khúc" đều thấm đẫm chất nhạc từ tên gọi, nhịp điệu đến tình tiết. Mỗi nhân vật đều có số phận liên quan đến âm nhạc, từ danh ca một thời, những nhạc công trẻ tuổi mộng mơ đang tìm kiếm danh tiếng đến người giáo viên không thành công trong cuộc sống, đôi vợ chồng trung niên thất vọng về nhau… Họ xuất hiện ở mọi nơi âm nhạc ngự trị: thượng tầng khách sạn xa xỉ Hollywood hay căn hộ nghèo ở London, những quảng trường Italy đầy chất jazz ngẫu hứng cho đến khu đồi Malvern nên thơ khơi nguồn sáng tác.

Mở đầu tập truyện là "Người hát tình ca" với nhiều tình huống lãng mạn giữa Italy mộng mơ, song kết thúc lại khiến người đọc choáng váng với những sắp xếp toan tính về đời sống tình cảm – hôn nhân, về cách nhân vật tỉnh-táo-yêu-thật-lòng trong từng giai đoạn. "Mưa đến hay nắng đến" lại mang đến kết thúc lửng lơ y như nhan đề, với nhiều đối thoại trong những tình huống bất ngờ liên kết với nhau bằng những ca khúc hay.

Độc giả sẽ bắt gặp sự thay đổi tâm lý phi logic của người vợ nghệ sĩ trong "Khu đồi Malvern", bắt gặp tuổi trẻ của chồng mình khi thấy anh ca sĩ đàn hát. Sang đến "Dạ khúc", Kazuo thể hiện sự cảm thông với những nghệ sĩ tài năng nhưng thiếu đi sắc đẹp phải giải phẫu thẩm mỹ đồng thời thể hiện sự châm biếm với những giải thưởng được sắp đặt sẵn trong giới nghệ thuật.

Khép lại tập truyện với "Người chơi cello", độc giả sẽ có đôi chút hẫng hụt như nhân vật chính khi phát hiện ra nàng thơ của mình rốt cuộc chưa từng biết chơi đàn. Song có lẽ đó cũng là ý đồ của tác giả, khi muốn thể hiện những góc khuất chân thực có phần nghiệt ngã trong cuộc sống của giới nghệ sĩ.

Mỗi nhân vật ấy, có thể là chính chúng ta trên con đường tìm lại chính mình sau nhiều năm tháng sống vì những giá trị xã hội bề mặt, mà quên đi khao khát thực sự của bản thân về hạnh phúc, giấc mơ nghề nghiệp. Tuy nhiên, âm nhạc không phải chủ đề chính mà là nền tảng phát triển những mối quan hệ giữa người và người. Kazuo đã dùng âm nhạc như thủ pháp dẫn dắt người đọc khám phá mặt trái của các mối quan hệ, cái giá phải trả để có danh tiếng cũng như hạnh phúc, những thất bại mỗi người phải đối diện trong cuộc sống hiện đại.

Âm nhạc là chìa khóa mở ra hy vọng gắn kết, cũng đặt dấu chấm hết cho những tiếc nuối thất vọng của các nhân vật trong truyện. Đó là khi Lindy Gardner bật khóc khi nghe chồng mình – danh ca Tony Gardner hát những ca khúc ghi dấu thuở đầu yêu nhau (Người hát tình ca) mà không thay đổi quyết định sẽ ly dị để cả hai bước sang con đường mới sáng rỡ hơn tại Hollywood, hay là khi tay nhạc công saxophone Steven tự tặc lưỡi chấp nhận rằng tài năng âm nhạc không phải tất cả – danh tiếng sẽ đến khi anh ta xuất hiện với gương mặt đã chỉnh sửa cuốn hút hơn.

Người đọc sẽ thoáng có chút nuối tiếc như khi nghe một bản nhạc buồn. Nhưng cũng không ít người sẽ nhẹ nhàng gật đầu cảm thông với sự chia ly hay vỡ mộng của các nhân vật, bởi đó là thực tế cuộc sống ta đang đối diện mỗi ngày. Mỗi con người hiện đại không thể dừng lại, ngắm nhìn cuộc sống trôi như một bản nhạc không thể mãi mãi ở trạng thái "play". Tất cả cần được tiếp diễn, dẫu mỗi chúng ta sẽ phải bỏ lại sau lưng những dạ khúc đáng nhớ.

(Báo vnexpress.net giới thiệu ngày 10/9/2013)

Lady Jane