Đại Dương Biển

N.V.N

(Nguồn: Báo SGTT)

Độc giả Việt Nam sẽ được gặp lại nhà văn Ý Alessandro Baricco với tác phẩm "Đại dương biển". Ông đã từng được độc giả Việt Nam biết đến qua tác phẩm "Lụa" “câu chuyện tình yêu vừa trữ tình mê hoặc".

“Tại nơi tận cùng thế giới”, nằm trên một bãi biển rộng lớn là quán trọ Almayer. Tưởng chừng đã bị quên lãng, nhưng giờ đây quán trọ lại là nơi dừng chân của bảy vị khách với mong muốn thoát khỏi nỗi chán chường, từ biệt cuộc đời để được tái sinh.

Trong khi chờ đợi một người đồng cảm, giáo sư Bartleboom đặt bút viết về nơi tận cùng của đại dương, còn họa sĩ Plasson thì cố gắng phác họa nơi bắt đầu. Bên cạnh đó là hình ảnh người đàn bà đẹp Ann Devéria muốn tìm lại một chút phẩm cách và quên đi người tình của mình; cô gái trẻ Elisewin vật lộn mong thoát khỏi cảnh bị bào mòn bởi những nỗi sợ hãi; đức cha Pluc viết hàng ngàn lời cầu nguyện kì lạ; và Adams – người thủy thủ bí ẩn đi tìm kiếm sự trả thù.

Về phía nhân vật bí ẩn trong căn phòng số bảy, chỉ những đứa trẻ – những vị thần bản mệnh nhỏ tuổi ám ảnh ngôi nhà và linh hồn của các vị chủ nhà mới biết liệu anh ta có thực sự tồn tại hay không.

Những đứa trẻ này giống như những con mèo trong thơ của Alastair Reid, chúng thường hỏi những câu hỏi kì quặc, quấy rầy những giấc mơ của mọi người với vẻ ranh  mãnh, xuất quỷ nhập thần: Mỗi khi biển có bão, chúng thường cầm đèn chạy dọc bờ biển để dụ thuyền lạc đâm vào đá và gặp tai nạn. Gặp một người thủy thủ có mong muốn trả thù, một trong số những đứa trẻ nói: “Anh còn chờ đợi gì nữa, giờ đâu có khó để giết người".

Đại dương biển chứa đựng những khoảnh khắc chờ đợi – hồi hộp, những giọt nước mắt trước biến cố cuộc đời. Bên cạnh đó, tác phẩm vẫn mang màu sắc của triết học cùng sự pha trộn hài hòa giữa thi ca và những yếu tố hài hước thú vị: chúng ta trải lòng với những con người dũng cảm, ngây thơ với mong muốn thuần hóa – nắm bắt được giới hạn của hư không và gửi gắm vào đó những giấc mơ, khát vọng.

Và có lẽ đối với họ, cuộc trò chuyện với đại dương có thể mang lại câu trả lời. Còn đại dương thì biết rằng sự thật mà nó chứa đựng không phải dành cho loài người, và con người thì luôn đau đáu với điều đó.

Cuốn tiểu thuyết đã khẳng định tài năng viết văn độc đáo của nhà văn người Ý Alessandro Baricco, tác giả của "Lâu đài những cơn giận dữ" (giải thưởng Médicis 1995) và "Lụa" – tác phẩm bán được hơn 150.000 bản tại Pháp. Sinh năm 1958 tại Turin, Alessandro Baricco là nhà văn đồng thời là nhà soạn nhạc thành danh nhất tại nước Ý hiện nay.

V.A

(Nguồn: Báo Lao Động)

Thiên nhiên hoàn hảo nhờ có giới hạn, và sự hoàn hảo ấy "là kết quả của một phép cộng các giới hạn." Thiên nhiên hoàn hảo vì nó không phải là vô tận.

Biển quyến rũ chúng ta, và không ngạc nhiên khi dòng chảy lịch sử văn học thế giới được "giữ nhịp" bằng những tác phẩm lớn viết về biển. Ở khởi thủy đã có Homer và bản anh hùng ca về biển cả Odysseus, sau này Herman Melville làm choáng váng thế kỷ 19 bằng sự mê hoặc của “cá voi trắng” Moby Dick; Victor Hugo cũng dành một số lượng trang viết đồ sộ cho đại dương và Joseph Conrad ghi những dấu ấn không thể phai mờ lên văn chương hiện đại và gần đây hơn cả, John Banville, nhà văn rất kén người đọc, đoạt giải Booker (2005) bằng tiểu thuyết Biển (bản tiếng Việt của Trịnh Lữ).

Giữa những người khổng lồ ấy, Alessandro Baricco vẫn xác lập được một vị trí đặc biệt, cả trong dòng văn học lấy biển làm đề tài lẫn trong văn học nói chung. Viết trước cuốn tiểu thuyết lừng danh Lụa ba năm, Oceano Mare (Đại dương biển) xứng đáng được coi là một tác phẩm âm nhạc bằng ngôn từ, một bản giao hưởng ba chương với phần một (Quán trọ Almayer) khoan thai, phần hai (Lòng biển) trầm lắng nhưng kìm nén và phần ba (Những khúc ca trở lại) viết ở hình thức allegro, nhịp điệu nhanh nhiều lúc như lốc cuốn và liên tục mở rộng thêm chủ đề.

Đặc điểm này cũng dễ hiểu, khi ngoài văn chương Baricco còn là một nhà âm nhạc học có tiếng, từng viết một tác phẩm phân tích nhạc của Rossini. Nhà phê bình người Pháp Michel Schneider, vừa chuyên về văn học vừa chuyên về âm nhạc, khi viết về Đại dương biển đã chỉ ra những khoảng lặng được sử dụng hết sức chính xác và nhuần nhuyễn trong cuốn tiểu thuyết, và cho rằng đó là do ảnh hưởng của việc nghe và áp dụng đầy tinh tế nhạc của Joseph Haydn.

Ở một khía cạnh khác, phần hai Đại dương biển với tiết tấu rất chậm đồng thời lại có nhiều chỗ "đảo phách" đã báo trước phong cách sau này sẽ đưa Baricco đến với đông đảo bạn đọc trên thế giới trong Lụa, với những đoạn lặp đầy chủ ý, có thể gây khó chịu cho nhiều người nhưng đồng thời cũng tạo ra nét rất riêng trong văn phong của Baricco.

Đại dương biển mở ra với một tham vọng lớn: thông qua nhân vật trung tâm không phải là ai khác ngoài chính bản thân biển, Baricco tìm cách nắm bắt được “sự thật”: biển mênh mông như một bằng chứng cho sự hoàn hảo của tự nhiên (cách diễn đạt điều này của Baricco rất đặc biệt: ông gọi đó là "hành động xâm nhập âm thầm của sự hoàn hảo").

Đỗ Liên

(Nguồn: Báo Tuần Việt Nam)