Chúa Nguyễn và các giai thoại mở đất Phương Nam

Đồng bào ta, đặc biệt là người cư ngụ ở phía Nam tổ quốc rất yêu sử học với lý do riêng : là đất khẩn hoang, đất mới lại là đồng bằng nên cái gọi là văn hoá vật thể rất ít, lắm khi người thế hệ trẻ dễ sinh ra mặc cảm. Chùa chiền, lăng mộ, bia đá rất ít so với miền Bắc, miền Trung. Lịch sử phía Nam không dày nhưng dấu ấn khá nhiều. Nhất là việc khẩn hoang, giữ nước và xây dựng nước thì rõ ràng là hùng biện: từ đồng cỏ, rừng rậm hoang vu,..ông cha ta đã lần hồi tạo nên Miệt Vườn và đồng lúa với khối lượng cây trái được cả nước chú ý, chưa nói đến sản lượng lúa gạo, tôm cá từ đồng ruộng, sông rạch đến biển, hải đảo.Sự mầu nhiệm ấy cần được giải thích cặn kẽ hơn. Từ sau ngày giải phóng đất nước, sách vở, tư liệu về lịch sử được phổ biến khá nhiều, ta gọi là xã hội hoá sử học.
Sự thật là việc mở nước của ta là tổng hợp sinh lực của đồng bào cả nước, từ xưa. Muốn hiểu tương đối rõ, phải hiểu sử của cả nước trong đôi ba thế kỷ gần đây, không thể bám mãi vào giai thoại địa phương…