Cánh Trái

Xanh, trắng và đỏ, theo thứ tự là ba bảng màu dùng để chia dẫn các truyện ngắn của Phan Hồn Nhiên trong tập truyện ngắn Cánh trái (NXB Văn Nghệ), cũng có thể hiểu là ba bảng màu vẽ lên tâm trạng sống của tác giả thông qua các truyện ngắn được chọn lọc thời gian gần đây.

Xanh có Cánh trái, Africa, Vụ mất tích, Giờ xanh, Ván cờ. Trắng có Sa Pa, Yên tĩnh tuyệt đối, Hồ cá, Người chơi gương, Bay về phương Bắc, Thành phố trên cốc. Đỏ có Người đi săn, Cột nước đỏ, Cánh tay đau, Không manh mối, Bưu thiếp từ Stuttgart, Người ăn táo, Khi tôi 64. Dường như có một “cơ chế tự động” nào đó trong mỗi truyện ngắn của Phan Hồn Nhiên. Tự động khởi đầu, tự động kết thúc. Dấu vết của sự gượng ép (muốn truyền đạt một thông điệp nào đó) hay gài độ (xung đột tính cách nhân vật) hầu như không có trong truyện ngắn của chị. Người đọc tự động bước vào mỗi truyện ngắn như bước vào một cuộc phiêu lưu mạo hiểm hay có khi là một cuộc nhàn du.

Thế giới trong truyện ngắn của Phan Hồn Nhiên hầu hết là thế giới những người trẻ. Hay nói đúng hơn là những người trẻ đang phải sắp chia tay với tuổi trẻ. Họ đang đứng giữa một cung đường. Và lúc này họ đang ở thời điểm dễ bị lạc bước nhất. …Em cần gì chứ? Một nơi chốn mà sau những xâu xé ngoài kia, người ta có thể rúc vào và lãng quên. Một ai đó để trông đợi. Chỉ có vậy thôi. Nhưng có thứ gì đó cứ lôi em đi, khiến em trở nên tàn nhẫn… Đó là lời tự thú của Hoan – một nhân vật trẻ trong truyện ngắn Cánh trái.

“Có một thứ gì đó” dường như luôn ẩn náu đâu đó, mà nếu gọi tên “thứ gì đó” là phức cảm của con người đô thị hiện đại cũng không sai. Một cô gái chuyên chụp ảnh và vẽ tiêu bản cá ở một trung tâm nuôi trồng sinh vật biển đột ngột biến mất mà không rõ nguyên do (Vụ mất tích). Một anh chàng đưa vợ lên Sa Pa nghỉ mát tình cờ gặp người yêu cũ ở đó và sau đó tai họa đã xảy ra (Sa Pa)… Mặc dù không triết lý nhưng đọc các truyện ngắn của Phan Hồn Nhiên có thể đúc kết một điều: “Trong đời này ai cũng có một bi kịch nho nhỏ”.

Và luôn có một sự thú vị nho nhỏ nhưng xuyên suốt khi đọc truyện ngắn của Phan Hồn Nhiên. Đó là những đường nét của cuộc sống và tâm trạng con người nhiều khi như được vẽ lên bằng màu sắc chứ không phải được viết bằng câu chữ. Cách cảm nhận sắc màu tinh tế của Phan Hồn Nhiên khiến trang văn trở nên lung linh, ấm áp. Sắc màu đã làm nên một hương vị riêng cho trang văn. Và có lẽ dùng màu như Phan Hồn Nhiên cũng là một cách… chống lạm phát chữ.

Trần Nhã Thuỵ

(Nguồn: Báo Tuổi Trẻ)

Cả tập truyện ngắn Cánh trái gồm 18 "mẩu" được tác giả Phan Hồn Nhiên khéo léo xếp gọn vào 3 gian màu Xanh – Trắng – Đỏ, những gam màu được gọi tên cùng những nhân vật, xuất hiện rồi biến mất trong những câu chuyện kể. Mỗi gian màu là một hình khối sắc nét và có cạnh nhọn hoắt, nó chạm vào đến tận cùng những xúc cảm sâu kín nhất…

Phòng bên cánh trái, như hết thảy các sáng chủ nhật khác, bắt đầu vang lên âm thanh kim loại. Thoạt tiên là tiếng rơi rành mạch một số vật thể chạm xuống mặt bàn gỗ. Sau đó, tiếng lách tách lạnh toát của những bộ phận chắc chắn bằng thép, rời rạc bong ra rồi lại căm phẫn siết vào nhau theo các khe rãnh và móc ngàm tinh vi. Cuối cùng, bao giờ cũng là âm thanh một cú trượt duy nhất."

Bắt đầu cho một buổi sáng chủ nhật với những trạng thái khác lạ từ nhiều phía xâm nhập vào là cách mà Phan Hồn Nhiên bắt đầu truyện ngắn được lấy làm tựa của cả tập sách- Cánh trái.

Một khởi đầu "hỗn loạn" gồm hàng loạt các sự kiện đan chéo thường đem lại cho người ta những dự cảm không an lành… Nhân vật chính tên Vinh xuất hiện như thể anh ta chính là hệ lụy của sự phức hợp âm thanh từ đống kim loại đang rơi đâu đó, chói buốt vô cùng.

Họ chuyển về sống cùng nhau trong ngôi nhà Vinh tình cờ thuê được với một giá rẻ bất ngờ cùng một điều khoản đặc biệt: "Căn hộ hoàn toàn thuộc về người mua khi bà cụ chủ nhà qua đời." Những nhân vật xuất hiện trong mỗi truyện ngắn của Phan Hồn Nhiên luôn mang theo sự lạ lùng vốn dĩ, và bà cụ sống bên cánh trái căn hộ vì thế cũng được đặt trong trạng thái bất ổn.

Đột ngột, một tai nạn đáng ngờ xảy đến, bà cụ qua đời, mang đến cùng lúc sự hoảng loạn của Hoan và những suy nghĩ không ngừng ở Vinh, đó là khi những ham muốn độc chiếm dẫn dụ Hoan đến hành động tàn nhẫn, nỗi mỏi mệt kéo Vinh trôi đi cùng tiếng thở dài lặng lẽ…

Cả tập truyện ngắn Cánh trái gồm 18 "mẩu" được tác giả khéo léo xếp gọn vào 3 gian màu Xanh – Trắng – Đỏ, những gam màu được gọi tên cùng những nhân vật, xuất hiện rồi biến mất trong những câu chuyện kể. Mỗi gian màu là một hình khối sắc nét và có cạnh nhọn hoắt, nó chạm vào đến tận cùng những xúc cảm sâu kín nhất, thứ tâm trạng người ta chỉ đối diện khi trôi vào hố sâu kiệt cùng. Đó là lúc mỗi nhân vật không có một ai để dựa vào, để bám víu ngoài bản thân họ…

Phan Hồn Nhiên luôn thể hiện nỗ lực khai phá cho mình những con đường mới lạ. Có thể cuộc sống của những nhân vật là không thật, nhưng những xúc cảm sâu tận cùng bên trong họ là một trạng thái mà mỗi chúng ta đều mang trong mình. Cũng bởi thế nên khi đọc truyện của chị người đọc thường phải tập trung cao độ, và nhiều khi để những tình tiết ấy cuốn trôi theo dòng liên tưởng bất tận không biết trước điểm dừng.

Chính yếu tố lạ thường ấy là nét riêng hấp dẫn của kiểu văn chương đầy suy tư mang tên Phan Hồn Nhiên –  để rồi từ đó người ta nhớ đến những truyện kể chị mang lại dường như lâu hơn mức bình thường.

Tâm An

(Nguồn: Báo Tuần Việt Nam)