Bên Kia Bức Tường

Cuốn sách tiết lộ nhiều câu chuyện hậu trường ít người biết về ban nhạc rock Bức Tường từ lúc âm thầm chuẩn bị ra mắt tại trường ĐH Xây dựng, trải qua những bế tắc, vinh quang, cho đến khi tan rã năm 2006 và tái hợp năm 2012. Ngoài phần viết nhẹ nhàng về những chuyến đi, thú chơi, điểm đáng chú ý của cuốn tự truyện là tác giả thay vì kể lể thành tích, đã bình thản thuật lại những sai lầm, thất bại của bản thân và nhóm nhạc; bên cạnh những trăn trở về nghề và âm nhạc. Tác giả cũng không ngại tung ra mảng màu tối phía sau ánh đèn sân khấu nhạc rock.

Trần Lập sinh năm 1974, trưởng nhóm, thành viên đồng sáng lập ban nhạc Bức Tường, được xem là ban nhạc rock thành công nhất Việt Nam cho đến nay, tạo ra được trào lưu nghe, chơi rock trên diện rộng với lượng người hâm mộ đông đảo. Trần Lập còn tham gia xây dựng chương trình rock tour Rockstorm và đảm nhiệm vai trò tổng đạo diễn nhiều năm liền. Ngoài âm nhạc, anh còn làm công tác xã hội như đại sứ vì môi trường, đại sứ vận động cho bóng đá Việt Nam, đạo diễn chương trình Ấn tượng Việt Nam quảng bá cho du lịch quốc gia.

(Báo phunuonline.com.vn giới thiệu ngày 1/8/2013)

V.T.

Trưởng thành từ phong trào ca nhạc sinh viên từ năm 1995, Trần Lập, cùng ban nhạc Bức Tường do anh đồng sáng lập, đã tham gia trình diễn hàng trăm sự kiện âm nhạc lớn nhỏ trong nước và quốc tế. Sau khi Bức Tường tuyên bố tạm ngừng cuộc chơi cùng với liveshow Ngày thứ Bảy cuối cùng vào năm 2006, Trần Lập vẫn tiếp tục sự nghiệp âm nhạc. Anh là một trong những người khai sinh ra RockStorm và đảm nhiệm vị trí tổng đạo diễn của rock tour này trong suốt ba năm liền. Lần đầu tiên trong lịch sử rock Việt Nam, các ban nhạc lớn được chọn, quy tụ trong một tour lớn. RockStorm khi ra đời đã lập tức gây sốt và tạo được vị thế khác biệt hẳn so với tất cả các rock show trước đây.

Trần Lập không phải một nhà văn, điểm văn thời đi học của anh cũng hiếm khi vượt qua được con số 6, ngay từ đầu cuốn sách, anh đã thật thà thú nhận: "Viết lách chẳng phải là sở trường của tôi, hẳn rồi." Nhưng lời thú nhận ấy, anh bảo rằng "chẳng phải để "giảm giật" hay dọn đường việc "bỏ quá cho" của bạn đọc. Cậy mình không phải là nhà văn thì cứ chia sẻ đúng kiểu con người mình thôi."

Nhưng cái chuyện chữ nghĩa kia không ngăn được thủ lĩnh của Bức Tường là một người kể chuyện giỏi, bởi anh có một câu chuyện hay và tấm lòng muốn được chia sẻ cùng mọi người, đặc biệt là với những người trẻ, những người sẽ đi qua cái thời đoạn tươi đẹp nhất đời người mà anh đã đi qua.

Hồi ức của Trần Lập chắc chắn sẽ khơi gợi câu chuyện tuổi thơ thế hệ 7X ở Hà Nội thời bao cấp đặt gạch xếp hàng, nhảy tàu điện đi "chu du" khắp phố phường. Trần Lập vẫn nhớ những ngày tháng phụ giúp bố mẹ trồng rau trồng sắn, vớt bèo nuôi gà nuôi lợn hay cả thời sinh viên sôi nổi trong một giai đoạn đặc biệt, khi mà phong trào nhạc sinh viên sôi động đã lôi cuốn hàng triệu trái tim, một tâm thế và một không khí giao thoa thời cuộc kỳ lạ…

Đúng như tên gọi của nó, Bên kia Bức Tường dành nhiều "đất" nhất cho câu chuyện sau ánh đèn sân khấu còn ít ai biết về ban nhạc Bức Tường. Sách do Công ty Nhã Nam và NXB Thời Đại ấn hành, tháng 8/2013.

(Báo thethaovanhoa.vn giới thiệu 29/7/2013)

Hoàng Lê

Trần Lập nổi tiếng với vai trò nhạc sĩ, người đồng sáng lập, thủ lĩnh và vocal chính của ban nhạc Bức Tường; là người khai sinh và đạo diễn Rock Storm – rock show thường niên lớn nhất của nhạc Việt. Anh còn tham gia nhiều hoạt động đạo diễn, làm đại sứ cho Liên đoàn Bóng đá châu Á AFC, làm đại sứ Green Talk vì môi trường. Tuy nhiên, Trần Lập viết văn và cho ra mắt một cuốn sách dày hơn 300 trang thì là một bất ngờ lớn.

Không giống những nghệ sĩ nổi tiếng khác viết tự truyện hoặc viết sách thường phải nhờ tới nhà văn, nhà báo chấp bút, Trần Lập tự viết "Bên kia Bức tường". Ấy thế mà anh đã viết nên một cuốn sách với lối kể chuyện giản dị, chân thành nhưng đầy cuốn hút. Trần Lập chia sẻ: "Một người thợ làm bánh, họ làm ra những chiếc bánh ngon, bánh đẹp được nhiều người yêu thích. Còn tôi cũng đi làm bánh, tuy chiếc bánh không xuất sắc, thì nó vẫn là chiếc bánh của tôi làm, mang cá tính, phong cách của tôi. Tôi nghĩ viết văn cũng như làm bánh vậy".

Trần Lập cho biết cuốn sách đã được anh bắt đầu từ 18 năm trước. Đó là những ghi chép từ ngày giờ biểu diễn, đến chuyện mua đàn hay thậm chí cả việc mua bánh mì. Chính vì thế, trong cuốn sách này bên cạnh những dòng hồi tưởng còn có cả những trích đoạn trong nhật ký của Trần Lập. Đó là những trang giấy chan chứa ước mơ tuổi trẻ của anh được viết tay bằng đủ loại mực lem nhem vết thời gian.

Từ chú dế sau lò sưởi đến thủ lĩnh ban nhạc nổi tiếng

Trong cuốn sách này, người hâm mộ sẽ cùng Trần Lập ngược dòng thời gian để trở về tuổi trẻ của chính họ. Đó là một tuổi thơ thời bao cấp đặt gạch xếp hàng mua thực phẩm, là những chuyến chu du phố phường bằng tàu điện; đó là tuổi thơ gắn liền với lao động giúp bố mẹ trồng rau, vớt bèo, nuôi gà lợn…

Ít ai biết một Trần Lập mạnh mẽ như ngày hôm nay lại có tuổi thơ nhút nhát. Khi còn nhỏ dại, cha mẹ và anh chị thường để Trần Lập trong nhà, khóa cửa lại để đi làm, và cứ mỗi lần cả nhà đi vắng, cậu bé nhút nhát ấy lại càng thêm sợ hãi. Để xua tan sự vắng lặng đó, anh đã gào to các bài hát phát ra từ chiếc radio cũ treo gần cửa, khi chiếc đài không còn phát nhạc nữa thì anh hát theo những bài mà chị của anh ghi chép trong sổ. Trần Lập kể, anh đã hát rất nhiều, và chính chị gái đã là người tiên tri "sau này Lập sẽ trở thành ca sĩ". Hát nhiều là thế, nhưng ở trường, cậu bé Trần Lập lại thu mình, che giấu tài năng bằng cách chơi thể thao. Anh kể lại kỷ niệm bằng giọng đùa hóm hỉnh: "Tôi rất đố kị với bạn quản ca, vì bạn ấy hát chẳng hay gì, nhưng bản thân mình lại không đủ dũng cảm để "phế truất" bạn ấy".

Từ một chú bé hát sau cánh cửa, Trần Lập dần vượt ra ngoài cánh cửa nhà. Chỉ với một lần mạnh dạn hát trong buổi sinh nhật bạn mà tài năng của anh được phát lộ. Được mời đi hát cùng với một ban nhạc, rồi đi hát tại các sàn nhảy, club, Trần Lập dần chạm tới giấc mơ âm nhạc.

Câu chuyện "Bên kia Bức Tường"

Với những ai yêu nhạc rock và ban nhạc Bức Tường, thì "Bên kia Bức Tường" là một món quà quý giá. Chẳng thế mà trong buổi ra mắt sách hôm 2/8, đã có một bạn trẻ đi suốt đêm từ Vinh ra Hà Nội để kịp dự buổi lễ. Cuốn sách quý không chỉ bởi được thủ lĩnh của ban nhạc Bức Tường viết ra, mà nó còn kể rất nhiều chuyện về những năm tháng chưa thành danh của ban nhạc. Trần Lập cho rằng, ý nghĩa nhất với anh và Bức Tường không phải khi thành công, đứng trên đỉnh rực rỡ vinh quang, mà những năm tháng thử thách, khó khăn, năm tháng tạo dựng. Độc giả sẽ được biết Trần Lập không phải sinh viên Đại học Xây Dựng, nhưng ban nhạc Bức Tường lại được chào đời một cách âm thầm, bí mật trong lòng đội văn nghệ xung kích trường này.

Trần Lập không nói quá nhiều tới thành công. Nếu một người chưa biết nhiều về Bức Tường, khi đọc cuốn sách này có thể hình dung về mức độ thành công của ban nhạc qua một (và chỉ một) chi tiết trích trong nhật ký của Trần Lập. Đó là đoạn ghi lại thời khắc diễn ra liveshow đầu tiên "Tâm hồn của đá". Anh viết:

"18 giờ 15. Cả bọn chui vào xe, kéo hết kính chắn. Xe lặng lẽ từ từ lăn tới A1 Giảng Võ"…

"18 giờ 30. Không khí như ngày hội nóng hầm hập quanh cổng Trung tâm mặc dù còn tới hai giờ đồng hồ nữa. Tiếng rao mời: 'Có vé để bán không' thay vì 'Vé đây, vé đây' xuyên qua cửa kính ôtô… Băng qua các trạm bảo vệ của cổng sau, chúng tôi lọt vào bên trong an toàn…"

"19 giờ. Các cuộc phỏng vấn chớp nhoáng của truyền hình, báo chí, đèn flash máy ảnh nháy lia lịa…"

"20 giờ. Cả hội trường gần 10.000 con người đồng thanh hô: 5.. 4.. 3.. 2.. 1…. Rock xuyên Màn Đêm".

Chỉ một đoạn nhỏ trong cuốn sách hơn 300 trang đủ cho độc giả hình dung về độ thành công của ban nhạc, và việc ban nhạc được nhiều người hâm mộ, có sức sống thế nào trong lòng các fan. Kể từ sau liveshow đầu tiên đó, cả một chặng đường rực rỡ vinh quang của Bức Tường không được vị thủ lĩnh của ban nhạc nhắc tới.

Năm 2006, Bức Tường bất ngờ tuyên bố tan rã bằng live show "Ngày thứ Bảy cuối cùng" để lại rất nhiều nước mắt cho rock fan cùng thắc mắc vì sao một ban nhạc đang thành công đến vậy lại chia tay. Trong cuốn sách này, Trần Lập cũng tiết lộ lý do, không phải họ gặp bế tắc trong sáng tạo, không phải do bất đồng quan điểm giữa các thành viên, hay bất cứ khúc mắc nào khác… mà chính bởi sự thành công khiến họ đi đến quyết định khép lại sự nghiệp của mình. Chính những show diễn, những chuyến đi dài ngày, những ngày đêm miệt mài tập luyện liên tiếp triền miên… đã lấy đi rất nhiều thời gian cho anh em trong ban nhạc. Sự khắc nghiệt của showbiz, những chuyện hậu trường đằng sau hào quang sân khấu khiến họ mệt mỏi. Họ không còn thời gian cho gia đình, không có thời gian để làm những việc dù nhỏ nhất, bình dị nhất cho những người họ yêu thương. Chính vì thế họ quyết định tổ chức liveshow cuối cùng.

Nhiều người cũng cho rằng Bức Tường "trước sau bất nhất" khi công bố tan rã rồi lại tái hợp. Trần Lập thú nhận: "Vẫn đam mê, và âm nhạc kéo chúng tôi đi". Thế nên vài ngày sau khi công bố tan rã, họ đã lại tìm đến nhau và chơi nhạc. Để rồi sau đó, có những album, những liveshow khác ra đời. Nhưng giờ đây Bức Tường đã chơi nhạc với tâm thế khác. Anh tâm sự trong buổi ra mắt sách: "Chúng tôi đã thấm thía showbiz, những mất mát hy sinh của gia đình, nhưng âm nhạc vẫn kéo chúng tôi đi. Giờ đây chúng tôi chơi không phải là để trèo qua đỉnh núi này, đỉnh núi khác, mà chúng tôi chơi vì đam mê âm nhạc, chơi những thứ mình muốn. Chúng tôi chơi nhạc và tự quyết định cho âm nhạc của mình".

Chính những chia sẻ về hậu trường đằng sau Bức Tường không chỉ là hồi ức của một ban nhạc, mà còn là kinh nghiệm của một người từng trải chia sẻ với độc giả ước mơ, hoài bão của tuổi trẻ, là kinh nghiệm cho những ban nhạc trẻ đang tìm cách khẳng định mình.

Và một "Ngày khác" của Trần Lập

Ngoài âm nhạc, "Bên kia Bức Tường" còn là một Trần Lập khác, với những thú chơi và những sở thích cá nhân. Thú đi phượt được kể lại qua chuyến đi xuyên Việt, những chuyến thám hiểm dải Trường Sơn hay dãy Hoàng Liên Sơn. Rồi thú chơi xe của Trần Lập bắt đầu từ sự thiếu thốn, nên chiếc xe sở hữu đầu đời của anh là con vespa cũ không thể cũ hơn. Những ai yêu xe cổ sẽ bật cười thú vị khi đọc những dòng Trần Lập viết về thú chơi vespa cổ đầy thi vị nhưng cũng lắm phiền toái. Cả thú chơi motocross (xe thể thao địa hình) cũng được Trần Lập miêu tả tỉ mỉ qua việc độ hai chiếc "Hoàng tử đen" và "Café Racer". Mê tới mức, Trần Lập còn tự lập ra một từ điển Bắc – Nam cho việc độ – chế xe để chia sẻ với người mới chơi xe đỡ bỡ ngỡ. Bên cạnh chơi xe, Trần Lập còn có thú xăm mình. Anh nói về tattoo với lịch sử và những nghệ thuật trên da đầy cuốn hút. Rồi việc mê cà phê, những thói quen cà phê của một rocker tới những quán cà phê trong Nam, ngoài Bắc mà anh quen thuộc tới từng ngóc ngách… cũng được chia sẻ trong những trang viết giản dị nhưng đầy hiểu biết.

Dành một phần nhỏ trong cuốn sách này là những suy nghĩ của Trần Lập về rock, "nhỏ" nhưng lại là những quan điểm quý giá cho những bạn trẻ yêu thích và theo đuổi con đường trở thành một rocker. Ở phần "Chống cằm" này, Trần Lập đưa ra cái nhìn của anh về các vấn đề muôn thuở của rock như công chúng của rock, thời trang của rock, thú chơi của rocker… Câu hỏi "Rock Việt bao giờ khá hơn" không chỉ là những nhìn nhận, phân tích về thực trạng của một người có nghề, mà còn là băn khoăn, trăn trở của một người có tâm với rock Việt.

(Báo vnexpress.net giới thiệu ngày 5/8/2013)

Hiền Đỗ

Không ai biết phía sau những vinh quang ấy là vô vàn chìm nổi, bế tắc, có lúc suýt giải tán… cho đến khi Trần Lập chia sẻ những câu chuyện của mình trong cuốn tự truyện của anh "Bên kia Bức Tường".

"Bên kia Bức Tường" được phôi thai từ những ghi chép vụn vặt của ban nhạc từ 18 năm trước. Có lẽ những người yêu mến Bức Tường đã từng đọc về những gian khổ phía sau ánh đèn sân khấu từ nhiều phần ghi chép "Bức Tường – Những năm tháng đẹp nhất" trên trang web của Trần Lập cũng như của ban nhạc.

Song nếu cầm trên tay cuốn sách của Nhã Nam, bạn đọc sẽ thấy được những lát cắt đó thật đầy đủ, chi tiết, là "nơi chúng tôi chấp nhận những thử thách khắc nghiệt", đi trên con đường không hề giản đơn để tới được ngày vinh quang – Trần Lập chia sẻ. "Đối với một người nghệ sĩ cầm micro đứng trên sân khấu, anh ta cần cống hiến cho khán giả những điều tốt đẹp nhất. Còn phía bên kia là những gì chúng tôi phải vượt qua."

Những năm tháng đẹp nhất đó – theo cách gọi của các anh – là những ngày đầu khởi nghiệp gian khổ nhất, tự thu âm, tự tìm nhà phát hành, tự làm cả những việc nhỏ nhặt như dán từng chiếc tem cho CD đầu tay của mình. Những kỷ niệm không thể nào quên là hình ảnh cả ban nhạc nằm bò ra sàn nhà để dán tem vào CD đầu tay hay "bao nhiêu buổi chầu chực, chờ đợi, hi vọng rồi thất vọng với hàng lô những cuộc hẹn hụt ở cổng VTV chờ ghi hình để phát sóng", cả những lần ban nhạc vẫn cháy hết mình trong mưa tại những show diễn ngoài trời bất chấp nhạc cụ ngấm mưa hỏng hết "cát-xê nào cho lại?".

Những kỷ niệm đó không chỉ như lời khích lệ với những ban nhạc rock trẻ đang kiếm tìm đường đi cho riêng mình, những người yêu rock không đủ dũng cảm để theo đuổi, mà những lát cắt đó còn là lời nhắn gửi tới tất cả các bạn trẻ, tất cả những người đang cảm thấy khó khăn trong cuộc sống hãy kiên trì trên con đường mình đã chọn, hãy tự nhủ "đường đến ngày vinh quang không còn xa vì khó khăn vẫn còn." Nói thêm về lý do viết tự truyện, Trần Lập khẳng định: "Tôi trưởng thành hơn từ những chia sẻ của người khác. Sau hai mươi năm theo con đường âm nhạc, ngày hôm nay, sau những thăng trầm, được và mất, tôi muốn chia sẻ với mọi người con đường chúng tôi đã đi qua. Từ phía bên kia nhìn sang, hi vọng nó sẽ giúp ích cho một ai đó trên con đường theo đuổi ước mơ của mình."

Nhưng "Bên kia Bức Tường" không chỉ là mảnh đất màu mỡ riêng cho câu chuyện khó khăn ngày khởi nghiệp, cuốn sách còn bao chứa trong mình đa dạng lát cắt cuộc sống khác không kém phần thú vị của thủ lĩnh Bức Tường. Đó là hồi ức thanh xuân của những người đã bước sang cái tuổi trung niên: Tuổi thơ thời bao cấp đặt gạch xếp hàng, nhảy tàu điện đi "chu du" khắp phố phường, hay những ngày bị nhốt một mình trong "một ngôi nhà nhiều góc khuất loang lổ", sợ hãi "những tiếng cọt kẹt kinh dị vọng xuống từ căn gác xép lắm ngóc ngách tăm tối". Rồi một thời sinh viên sôi nổi trong một giai đoạn đặc biệt, khi phong trào nhạc sinh viên sôi động lôi cuốn hàng triệu trái tim, là cái nôi thành hình nên ban nhạc rock chói sáng nhất.

Sau những thăng trầm trên con đường âm nhạc, nếm trải nhiều vinh quang và cay đắng, thấu hiểu bản chất hào nhoáng đôi khi giả tạo của showbiz, anh bình thản nhìn lại nhiều thất bại cũng như suy ngẫm về âm nhạc và bản chất của sáng tạo. Bằng tấm lòng của mình, anh công bằng nhìn nhận thực trạng rock Việt hiện nay cũng như kèm với đó là nỗi lòng đau đáu về tương lai của rock Việt.

Đó còn là những mảng ghép cuộc sống đầy màu sắc của riêng anh: những cung đường khám phá và trải nghiệm, thú chơi mô tô độc đáo, sở thích xăm mình bất chấp định kiến, tình yêu với café… Những mảng màu sáng tối đó tập hợp trong những trang tự truyện vẽ nên một Trần Lập chân thành, dũng cảm sống với đam mê của mình "hành động đi đến tận cùng của những khả năng thực tế" để có thể "chuyển động không ngừng và có giá trị, thay vì thụ động và nhợt nhạt sống mà thôi".

(Báo vietnamnet.vn giới thiệu ngày 3/8/2013)

Việt Quỳnh