Ván Cờ Người

Đây là một trò chơi phổ biến, không phân biệt nam nữ, già trẻ. Người chơi thường là những người giàu sang, quan chức hoặc không ít nhà lãnh đạo cấp cao. Chính vì thế đằng sau "bộ mặt thật" của những cao thủ mạt chược, một xã hội hiện thực của Trung Quốc hiện lên vô cùng sinh động.

"Hồ Bằng phấn khởi tiếp lời Mạnh Xuyên Thanh, anh nói quan hệ giữa người với người ở Trung Quốc giống như chơi mạt chược, quá nhiều pha người nhìn người, người trông người, vợ chồng với nhau cũng không ngoại lệ. Mạnh Xuyên Thanh phá lên cười, hỏi Hồ Bằng: "Có phải anh bị vợ quản quá chặt?". Hồ Bằng bảo không phải, mà là đáng thương cho một số người suốt ngày bị vợ nhìn ngó, những người này không còn được tự do, nên đi giày vò người khác, vậy là có quan bất nhân.

Thông qua trò chơi nổi tiếng, nhà văn Vương Thụ Hưng đã xây dựng một câu chuyện đầy cơ trí, mưu mô và thủ đoạn. Ván cờ người xoay quanh cuộc sống của ba nhân vật, Hồ Bằng, Trình Văn Hòa và Dương Oánh Oánh. Hồ Bằng là một người chơi bài rất giỏi nhưng chưa bao giờ anh ta chơi lớn. Văn Hòa làm việc tại ngân hàng, vì mải chơi mạt chược mà bỏ vợ là Dương Oánh Oánh ở nhà buồn chán. Dương Oánh Oánh đã mời Hồ Bằng đến nhà chơi mạt chược để giải sầu. Kể từ đó cuộc sống gia đình và con đường công danh của các nhân vật này bị biến động.

Trình Văn Hòa phải vào tù vì tội tham ô, nhận hối lộ dẫn đến sự chấn động ở chốn quan trường. Kết thúc của Văn Hòa cũng lý giải rằng, cuộc sống là một vòng tròn luôn luôn biến đổi, mỗi người đều có vận mệnh riêng. Và sự tính toán, xoay sở của Hồ Bằng cũng không thể thoát ra khỏi vòng tròn ấy.

Nhà văn Vương Thụ Hưng quê ở tỉnh Giang Tô, là hội viên Hiệp hội Nhà văn Trung Quốc. Ông có nhiều tác phẩm nổi tiếng, trong đó có thể loại truyện dài và tiểu thuyết. Cốt truyện trong các tác phẩm của ông rất phong phú, cách kể chuyện khôi hài, dí dỏm, khắc họa nhân vật rõ nét. Hiện tại, ông sống ở Bắc Kinh và giữ nhiều chức vụ quan trọng trong Xuất bản xã.

Ở các nước phương Tây vì sao tiểu thuyết chốn quan trường dường như vắng bóng trong khi phương Đông, sự xuất hiện của các quan tham lại "có đất sống" trong nhiều tác phẩm văn học? Sẽ có nhiều sự so sánh về dòng văn học đậm chất hiện thực này với hiện thực cuộc sống giữa các quốc gia trên thế giới. Nhưng có điều dễ nhận thấy rằng, những nhân vật "quan tham" thường không dễ dung thân ở một đất nước mà nền tự do dân chủ được đề cao như Mỹ, Anh, Pháp và các nước phát triển.

Thêm nữa là sự nghiêm minh của luật pháp, điều ấy khiến những kẽ hở dẫn đến việc tham nhũng càng bị thắt chặt. Người phương Tây nổi bật với tính cách sòng phẳng, công tư rõ ràng, họ ít khi vì tình riêng mà làm ảnh hưởng đến việc công. Còn ở Việt Nam, nói về dòng văn học quan trường, tham nhũng, hối lộ… có seri phim Cảnh sát hình sự, Chạy án nhưng những tác phẩm ấy chỉ sống được trên màn ảnh chứ chưa phát triển nhiều trong các tác phẩm văn học. Một phần do các nhà văn Việt Nam thường đi vào triết lý cao siêu, những đề tài giật gân câu khách, những vấn đề nhân sinh kiểu tình tiền tù tội, cướp, giết, hiếp hoặc những vấn đề nóng bỏng một thời như đồng tính…

Nhận định về Ván cờ người, Vương Cán, Chủ biên Trung Hoa văn học tuyển san và là nhà phê bình văn học TQ nói: "Trong Ván cờ người, tác giả đã xây dựng nên một cốt truyện khôi hài, dí dỏm, khắc họa nhân vật rõ nét. Con đường công danh thăng trầm, tình cảm của con người trên bàn mạt chược được phóng đại. Tác phẩm đã vẽ nên một xã hội thu nhỏ với nhiều loại người trở thành một bộ "đánh bạc" đặc sắc". Còn Trương Kháng Kháng, phó Chủ tịch Hiệp hội Nhà văn Trung Quốc thì bình luận: "Ván cờ người là tác phẩm xứng đáng có trên tủ sách của nhà bạn. Nó không phải là một bông hoa nở lúc bình minh nhưng lại có một sức sống mãnh liệt. "Bốn người ngồi cùng một bàn chơi", trong cuộc chơi đỏ đen được mất này, người chơi trước sau cũng phải dừng lại. Nhưng cũng có những người quá ham chơi không biết bao giờ mới hạ màn".

Tiểu thuyết Ván cờ người của nhà văn Vương Thụ Hưng (Trung Quốc) dày 411 trang. Đây là tác phẩm tiểu thuyết quan trường ăn khách ở Trung quốc hiện nay. Tác phẩm đề cập đến chốn cửa quan đầy sóng gió, sự lừa gạt, dối trá nơi đây, hay đến sự bằng mặt nhưng không bằng lòng ở chốn tình trường thông qua mối quan hệ nhân sinh giữa con người với con người qua một ván bài.

Mới đây, cuốn Ván cờ người của nhà văn Vương Thụ Hưng (được Công ty Sách Đinh Tị phát hành tại Việt Nam) đã trở thành một trong những cuốn sách ăn khách nhất tại Trung Quốc chỉ sau vài ngày phát hành. Bằng trò chơi mạt chược – vốn là trò chơi đặc trưng của Trung Quốc và cũng là trò giải trí thường dành cho giới thượng lưu, tác giả đã xây dựng nên câu chuyện với đầy những biến động trong cuộc sống của ba nhân vật chính: Trình Văn Hòa, Dương Oánh Oánh và Hồ Bằng. Gia đình bị xáo trộn bởi sự lừa dối, phản bội. Chốn quan trường đầy sóng gió bởi đầy những kẻ tham ô, dùng đủ mọi thủ đoạn tranh quyền đoạt lợi. Những lãnh đạo cấp cao ngoài mặt thì đối xử với nhau hòa nhã nhưng tâm địa hiểm ác, xem nhau như những con cờ và ngấm ngầm "vờn" nhau, chỉ chờ được dịp là "dìm đối thủ".

Nhà văn người Giang Tô Vương Thụ Hưng có cách kể chuyện khôi hài, dí dỏm nhưng không kém phần sâu sắc đã phơi bày những "bộ mặt thật" của giới quan chức Trung Quốc bề ngoài nho nhã, bặt thiệp nhưng lòng dạ hiểm sâu. Không chỉ phanh phui, vén bức màn bí mật của tệ nạn tham nhũng làm đau đầu các nhà cầm quyền Trung Quốc, Ván cờ người còn là tác phẩm tái hiện sống động hiện thực xã hội và đời sống của người dân đất nước này.

Cùng thời điểm với Ván cờ người, cuốn Osin nhà bộ trưởng của nhà văn Phạm Gia Khánh cũng được ra mắt độc giả Việt Nam (sách do Công ty Đông A và NXB Dân Trí ấn hành). Đây cũng là một tác phẩm phơi bày lối sống suy đồi của giới quan chức Trung Quốc. Bắt đầu từ nhân vật Cùng Hoa – cô gái quê nghèo ôm mộng đổi đời quyết định ra thành phố làm osin cho nhà bộ trưởng Từ Văn Tuấn. Chuyến đi của Cùng Hoa cũng là một hành trình khám phá tất cả những hành vi tham nhũng, biển lận của các "nhà lãnh đạo cấp cao". Dưới gầm giường nhà bộ trưởng là những túi bạc hối lộ của những kẻ mua danh, còn vị giám đốc ngân hàng Vương Hãn Đông bề ngoài trí thức đĩnh đạc nhưng không kém phần thủ đoạn, con trai bộ trưởng Từ Thẩm Bình sống buông thả sa đọa… Và tất cả những khuôn mặt "trí thức, đạo đức" ấy đều sẵn sàng giết người diệt khẩu để giữ vững ghế ngồi…

Không "sốc", "sex" nhưng những tác phẩm thuộc dòng "văn học quan trường" của Trung Quốc vẫn đủ sức gây sốt trong đời sống văn học tại chính quốc và bạn đọc nhiều quốc gia, lãnh thổ khác bằng cách vạch trần những "bộ mặt thật" của tầng lớp quan chức, thượng lưu. Số lượng tác phẩm về đề tài này được xuất bản nhiều đến mức ở Trung Quốc đã từng có những cuộc hội thảo dành riêng cho dòng văn học này. Dịch giả Nguyễn Lệ Chi, Giám đốc Công ty sách Chibooks – người khá am hiểu về văn học Trung Quốc – nói rằng Nhà nước Trung Quốc không hề có sự kiểm duyệt gắt gao với dòng văn học này. Cho đến nay, chưa có tác phẩm nào thuộc dòng này bị thu hồi hay cấm xuất bản. Các nhà văn Trung Quốc vẫn mặc sức tự do sáng tạo. Văn học khai thác về giới quan chức vẫn luôn là đề tài nóng, thu hút độc giả ở đất nước vốn nổi tiếng về tệ nạn tham nhũng.

Các nhà văn nổi tiếng với thể loại văn học này có thể kể đến Vương Diệu Văn, Trương Bình, Trần Phóng… Họ "ung dung sống khỏe" bằng đề tài vốn được xem là "nhạy cảm" này.

Tiểu Quyên