Nữ Hoàng Cuối Cùng

Năm 1852, cô gái đẹp mười bảy tuổi thuộc một gia đình danh giá nhưng đã bị bần cùng hóa của bộ tộc Yehonala đến Bắc Kinh làm thứ phi cho Hoàng tử trẻ Hàm Phong.

Năm 1852, cô gái đẹp mười bảy tuổi thuộc một gia đình danh giá nhưng đã bị bần cùng hóa của bộ tộc Yehonala đến Bắc Kinh làm thứ phi cho Hoàng tử trẻ Hàm Phong. Từ Hy, có tên Phong Lan khi còn là một cô gái, là một trong số hàng trăm phi nữ đến Hoàng cung với mục đích đơn thuần là để đẻ một đứa con trai cho Hoàng đế.

Chẳng sung sướng gì khi vào Tử cấm thành, một vùng mênh mông những cung điện và vườn hoa, do hàng nghìn thái giám điều khiển và bị vây kín trong những bức tường ở trung tâm Bắc Kinh. Triều Thanh đang mất đi nguyên khí của nó và triều đình đã trở thành một nơi hẹp hòi thiển cận mang tính bài ngoại. Vài thập kỷ trước đó, Trung Hoa đã thua trong cuộc chiến tranh Nha phiến, từ đó nó đã làm giảm thiểu việc tăng cường sức phòng thủ hoặc cải thiện những mối quan hệ ngoại giao với các quốc gia khác.

Trong phạm vi những bức tường của Tử cấm thành, hậu quả của một bước đi lầm lỡ thường luôn luôn chết người. Là một trong hàng trăm người đàn bà ganh đua chiếm sự chú ý của Hoàng đế, Phong Lan phát hiện ra phải nắm quyền chủ động trong tay mình. Sau khi tự mình đi học nghề trong nghệ thuật làm khoái lạc đàn ông, nàng đã hy sinh mọi thứ bằng việc đút lót để tìm đường vào phòng ngủ của Hoàng đế và quyến rũ Quân vương. Hàm Phong là người đàn ông lo âu phiền muộn, nhưng có một thời gian, tình yêu của họ đắm say và thực lòng, nên chẳng bao lâu, nàng có được cái phúc lớn là sinh cho ông được đứa con trai độc nhất và là người kế vị.

Nhưng người khiến Nữ hoàng Phong Lan thực sự mê đắm là viên tướng trẻ Yung Lu. "Con tằm đến thác vẫn còn vương tơ" – Từ Hy Thái Hậu đã trả lời như vậy khi được nhà báo Robert Hart hỏi về tình cảm của mình với viên tướng trẻ Yung Lu. Người phụ nữ ở đỉnh cao quyền lực và danh vọng, cũng có lúc phải bật khóc tự thú với chính mình "Tôi yêu ông ấy".

Ngoài những vướng vít tình ái, cả cuộc đời mình, bốn mươi bảy năm cầm quyền Từ Hy đã kiên cường sống, đấu tranh với số phận, đấu tranh thù trong giặc ngoài, công bằng, không kỳ thị, ưu ái với người tài bất kể là người Mãn hay người Hán, để chứng minh ngạn ngữ "Khi người đàn bà lên boong, con tàu sẽ đắm" là sai. Nhưng thực tế lại là con tàu Hầu Phong đã chìm, con tàu Đồng Trị, con tàu Quang Tự chìm nghỉm, kể cả con tàu Phổ Nghi bà dựng lên lúc sắp lìa đời cũng chìm nốt. Bà hạnh phúc hay bất hạnh?

D.V

(Nguồn: Báo Vnexpress)

"Nữ hoàng cuối cùng" của nhà văn Anchee Min là phần hai của những câu chuyện chốn thâm cung bí sử về nhân vật lịch sử có thật Nữ hoàng Từ Hy Thái Hậu (Trung Quốc). Sách do NXB Văn học và Đại Việt Books ấn hành, Cty Cổ phần văn hóa truyền thông Phương Đông phát hành chính thức ra mắt đọc giả Việt Nam tháng 1-2010.

Câu chuyện lịch sử chân thật

Năm 1852, cô gái đẹp mười bẩy tuổi thuộc một gia đình danh giá nhưng đã bị bần cùng hóa của bộ tộc Yehonala đến Bắc Kinh làm thứ phi cho Hoàng tử trẻ Hàm Phong. Từ Hy, có tên Phong Lan khi còn là một cô gái, là một trong số hàng trăm phi nữ đến Hoàng cung với mục đích đơn thuần là để đẻ một đứa con trai cho Hoàng đế.

Chẳng sung sướng gì khi vào Tử cấm thành, một vùng mênh mông những cung điện và vườn hoa, do hàng nghìn thái giám điều khiển và bị vây kín trong những bức tường ở trung tâm Bắc Kinh. Triều Thanh đang mất đi nguyên khí của nó và triều đình đã trở thành một nơi hẹp hòi thiển cận mang tính bài ngoại. Vài thập kỷ trước đó, Trung Hoa đã thua trong cuộc chiến tranh Nha phiến, từ đó nó đã làm giảm thiểu việc tăng cường sức phòng thủ hoặc cải thiện những mối quan hệ ngoại giao với các quốc gia khác.

Trong phạm vi những bức tường của Tử cấm thành, những hậu quả của một bước đi lầm lỡ thường luôn luôn chết người. Là một trong hàng trăm người đàn bà ganh đua chiếm sự chú ý của Hoàng đế, Phong Lan phát hiện ra phải nắm quyền chủ động trong tay mình. Sau khi tự mình đi học nghề trong nghệ thuật làm khoái lạc đàn ông, nàng đã hy sinh mọi thứ bằng việc đút lót để tìm đường vào phòng ngủ của Hoàng đế và quyến rũ quân vương. Hàm Phong là một người đàn ông lo âu phiền muộn, nhưng có một thời gian, tình yêu của họ đắm say và thực lòng, nên chẳng bao lâu, nàng có được cái phúc lớn là sinh cho ông được đứa con trai độc nhất và là người kế vị. Được nâng niu lên bậc Hoàng hậu, Phong Lan vẫn phải đấu tranh để giữ vững địa vị của mình, trong khi Hoàng đế có những người yêu mới, quyền được nuôi dạy đứa con trai của chính mình lại bị đặt dưới quyền kiểm soát của Hoàng hậu Nuharoo, vợ cả của Hoàng đế không ngừng gây tranh cãi nghiêm trọng.

Sự xâm lược của Anh, Pháp và Nga năm 1860, và sự chiếm đóng Bắc Kinh tiếp đó, buộc triều đình Trung Hoa phải lưu vong đến miền đất giành riêng cho sắc bắn ở Nhiệt Hà ngoài vạn lý trường thành. Nơi đây, những tin tức nhục nhã bằng những ngôn từ xấc xược về hòa bình cũng làm suy giảm sức khỏe của Hoàng đế. Cùng với cái chết của Hàm Phong và tướng Yung Lu. Tướng Yung Lu đẹp trai đã ngự trị những tình cảm lãng mạn của Phong Lan còn trẻ, nhưng ở địa vị mới của mình về quyền lực, có rất ít cơ hội cho cuộc sống cá nhân. Là Đồng nhiếp chính với Hoàng hậu Nuharoo cho tới khi con trai mình trưởng thành, Hoàng hậu Phong Lan bắt đầu cuộc ngự trị lâu dài và náo loạn sẽ kéo dài tới đầu thế kỷ sau.

Tìm hiểu những bí sử chốn thâm cung

Nếu như trong "Nữ Hoàng Phong Lan" đầy rẫy những âm mưu của một triều đình già nua, cũ kỹ, cạn kiệt sinh khí, nơi đàn ông, đàn bà dẫu không muốn cũng trở thành những đối thủ cắt họng nhau, đầu độc lẫn nhau về những ý niệm mở hồ, triều đình, cung cấm, nơi quá nhiều những nghi lễ rắc rối, phiền phức, khiến con người luôn tự cảm thấy như con chuột nhắt sắp sửa sa thêm vào cái bẫy khác, trong bối cảnh nhung nhúc những thái giám mà khả năng căm hận đến ê chề, trong lòng chỉ muốn mọi người đều phải có bi kịch, cho được công bằng thì trong Nữ Hoàng Cuối Cùng, lịch sử với những thành kiến, những quan niệm sáo mòn xơ cứng, đầy rẫy những sai lầm, phải là những bi kịch nối tiếp bi kịch.

Bi kịch đầu tiên là phải điều tra những hành động tham nhũng, lộng quyền, xa hoa dâm dật trong cuộc sống của tướng Sheng Pao, tuy trong lòng day dứt " Phong Lan, không có Sheng Pao, mày đã không sống nổi", nhưng vì an nguy của triều đình và ngôi vị Hoàng đế của con trai, phải rầu lòng ra lệnh hành quyết Sheng Pao.

Tiếp đó, là gạt bỏ vai trò và địa vị của Hoàng đệ Kung, cánh tay phải của mình, vì bằng nhiều cách, Kung đang muốn hai vị Hoàng hậu nhiếp chính chỉ là những bà chị dâu không phải là những người cộng tác về chính trị, có những dấu hiệu Kung đang dần dần thâu tóm quyền lực. Nhưng bi kịch khủng khiếp nhất là việc An Thế Hải theo dõi và phát hiện ra việc Đồng Trị bị mắc bệnh

Những người thân yêu nhất đều chết bi đát, trong tuyệt vọng, từ chồng đến con đẻ, con nuôi, kể cả người đàn ông chỉ đàn ông về tinh thần, không đàn ông về thể xác làm chỗ dựa cho những khát khao, trong cơn tuyệt vọng và chỉ khi y chết mới biết yêu y biết bao. Còn người tình đích thực lúc "ngả nghiêng rạo rực, muốn dấn thân", lại đang kiềm chế trước nghi lễ, nghĩa vụ trước đức hạnh, trước sự tồn vong của triều đại và ngôi vị Hoàng đế của con mình. Mất hết và chịu đủ mọi tai tiếng trong dư luận, trên các báo trong và ngoài nước: Mụ đàn bà thâm hiểm có trái tim băng giá, con dâm phụ, con rồng cái sống cuộc đời để tìm khoái lạc… mong giữ vững triều đình, mong Trung Hoa biến đổi, nhưng rút cục vẫn không thể lay chuyển nổi một Trung Hoa mới chỉ chợt tỉnh giấc trước một tầng lớp cầm quyền hủ lậu và đồi bại.

Nguyên nhân của mọi bi kịch, mọi thất bại, đó là một chế độ không có cơ hội để tự hỏi ai thực sự là bạn của mình. Kết quả của việc không phân biệt nổi giữa chính tà và thiện ác chính là đầu óc con người chứa đầy những nỗi sợ hãi và nghi ngờ. Tất cả đều bất lực trước gánh nặng của truyền thống, sự mù quáng và ích kỷ, của quyền lực và bản thân lịch sử như tác giả đã vạch ra trong truyện.

Tuyết Minh

(Nguồn: Báo Hà Nội mới)

Sau một loạt những tiểu thuyết lịch sử gây chấn động dư luận khắp thế giới bởi cách tiếp cận lịch sử hoàn toàn trái ngược với những ghi chép chính thống như: Đỗ quyên đỏ, Trở thành Mao phu nhân, Katerina, Nữ hoàng Phong Lan, nhà văn Anchee Min vừa cho ra tiểu thuyết lịch sử mới nhất: "Nữ hoàng cuối cùng".

Cuốn tiểu thuyết hơn 400 trang khổ lớn đã dựng lên một bức chân dung chưa từng có trong lịch sử về Thái hậu Từ Hy.

Sinh năm 1957 tại Thượng Hải (Trung Quốc), nhà văn Anchee Min trải qua suốt những năm tháng tuổi trẻ của mình trong bầu không khí nghẹt thở của cuộc Cách mạng văn hoá. Cho đến năm 1984, bà chuyển đến định cư tại Mỹ, được biết đến như một hoạ sĩ, một nhạc sĩ và đặc biệt là một nhà văn nổi tiếng với mảng đề tài lịch sử.

"Nữ hoàng cuối cùng" đã tiếp nối mạch chảy của cuốn tiểu thuyết "Nữ hoàng Phong Lan" nhằm xây dựng một cách chi tiết, sinh động và hoàn thiện nhất chân dung người đàn bà quyền uy trong lịch sử phong kiến Trung Hoa. Bằng sự am hiểu lịch sử Trung Quốc tường tận, nhà văn Anchee Min đã thể hiện được năng lực hoàn hảo của một nhà tiểu thuyết trong việc vận hành cỗ máy sự kiện khổng lồ.

Đọc "Nữ hoàng cuối cùng", người đọc bàng hoàng thấy hiện rõ trước mắt mình cả một triều đại đang đảo điên trong bão táp cung đình với đầy rẫy những chuyện "thâm cung bí sử", đầy rẫy những bi kịch về thân phận con người. Nhưng thật đặc biệt, vẫn triều đại nhà Thanh buổi suy vong với những nhân vật đã được (bị) lịch sử đóng đinh như Vua Đồng Trị, Vua Quang Tự, Thái hậu Từ An, Viên Thế Khải và đặc biệt Thái hậu Từ Hy… vậy mà nhà văn đã cấu trúc nên cả một triều đại không hề có trong lịch sử.

Trong một bài trả lời phỏng vấn, Anchee Min khẳng định rằng bà không bịa lịch sử mà chỉ tiếp cận lịch sử qua một lăng kính khác bằng tình yêu, bằng lòng trắc ẩn và khao khát khám phá mãnh liệt bi kịch những thân phận lịch sử.

Độc giả trên toàn thế giới chắc chắn sẽ phải sững sờ kinh ngạc trước hình ảnh của một Thái hậu Từ Hy hoàn toàn trái ngược với những gì mà lịch sử đã niêm yết vào bảng tri thức của nhân loại. Một Thái hậu Từ Hy tàn bạo, độc đoán, dâm ô, đồi bại, một Thái hậu Từ Hy đẩy cả triều đại phong kiến Trung Quốc đến sự diệt vong là những gì người đời nghiễm nhiên thừa nhận về bà.

Bằng trực cảm của một người phụ nữ giàu lòng trắc ẩn, Anchee Min đã quyết tâm làm một việc tưởng chừng vô vọng. Suốt 10 năm trời chìm nổi trong biển tư liệu lịch sử mênh mông của những thư viện không lồ tại quê nhà, cuối cùng nhà văn Anchee Min đã lật ngược định kiến, thách thức tất cả những tư liệu lịch sử vốn được coi là chính thống với cuốn tiểu thuyết "Nữ hoàng cuối cùng".

Dã sử và chính sử luận tội Từ Hy dưới nhân sinh quan của tư tưởng phong kiến Trung Hoa trong khi nhà văn Anchee Min đã đặt nhân vật vào giữa những bi kịch của thân phận một người đàn bà. Đó là một cái nhìn thấm đẫm tính nhân văn, một cái nhìn của sự bao dung ngập tràn tinh thần vị tha.

Thái hậu Từ Hy hiện lên trong những bi kịch triền miên bởi sự giằng xé chọn lựa giữa tình yêu và trách nhiệm, giữa hạnh phúc cá nhân và vận mệnh dân tộc. Và cuối cùng, bà đã cay đắng từ bỏ tình yêu của mình để chấp nhận gánh trách nhiệm dân tộc. Hình ảnh của bà hiện lên như một tấm gương người phụ nữ cam chịu bậc nhất, giàu đức hi sinh bậc nhất. Suốt từ đầu đến cuối cuốn tiểu thuyết bà trở thành một người phụ nữ đáng thương và đáng trọng. Chỉ có điều bi kịch ở chỗ tất cả diễn ra thầm lặng và lịch sử đã bỏ quên điều ấy.

Toàn bộ cuốn tiểu thuyết được gói gọn trong một chữ tình. Một chữ tình quẫy đạp tuyệt vọng giữa vô vàn những nghi thức phong kiến, những ràng buộc lễ giáo. Đó là tình mẫu tử, tình phụ tử, tình yêu tổ quốc, tình bạn và nổi bật lên là tình yêu mãnh liệt. Tất cả đều nhuốm màu bi thương, tuyệt vọng. Tất cả đều không trọn vẹn. Và tất cả khiến người người đọc ngày hôm nay không khỏi xa xót, chạnh lòng khi mà những thân phận sướng vui, đau buồn của một thời ấy nay đã vĩnh viễn hoà vào cát bụi.

Tiểu thuyết "Nữ hoàng cuối cùng" còn đặc biệt hấp dẫn người đọc ở không gian nghệ thuật. Dựa vào những chứng liệu lịch sử phong phú, nhà văn đã vén lên bức màn bí ẩn về cuộc sống ngồn ngộn những chi tiết thâm cung bí sử phía sau Tử Cấm Thành huyền bí. Bên cạnh những cung điện xa hoa lộng lẫy, những cung tần mỹ nữ, những châu báu ngọc ngà là cuộc sống đầy những mưu mô thủ đoạn, những tranh đấu, đố kị bon chen, đầy những đêm tối bất an và chết chóc.

Nhà văn đã dựng lên cả một triều đại lịch sử nhà Thanh mạt liên tục bị đe doạ xâm lăng, những cuộc đối đầu của cung tên với súng đạn, những hoà ước, những cuộc chính biến tạo ra không khí đặc mùi thuốc súng.

Đọc "Nữ hoàng cuối cùng", bạn đọc sẽ có một cái nhìn đối chiếu với lịch sử Việt Nam. Trong cuốn tiểu thuyết, nhà văn nhiều lần đề cập đến cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp trên bán đảo Đông Dương nói chung và Việt Nam nói riêng. Và triều đại phong kiến Trung Hoa quằn quại vì không giữ được những nước chư hầu.

Cuốn tiểu thuyết chỉ xoay quanh không gian phía trong Tử Cấm Thành nhưng tất cả những sự kiện lớn, tất cả diện mạo của đất nước Trung Hoa rộng lớn đều hiện lên sắc nét chỉ qua những bức thư hoả tốc, những bài báo dâng lên Thái hậu Từ Hy.

Với tiểu thuyết "Nữ hoàng cuối cùng", một lần nữa nhà văn Anchee Min lại "nã đại bác vào lịch sử" để lên tiếng bênh vực một người đàn bà vốn đã ngập chìm trong những lời nguyền rủa: Thái hậu Từ Hy. Liệu tương lai sẽ trả lại những gì? Câu trả lời còn đang chờ vào chính những cảm thông và chia sẻ của bạn đọc.
Nội Hà
(Nguồn: Báo Lao động)