Con Đường Sống – Truyện Ngắn Tinh Tuyển

“… – Trời! Nó đốt nhà!

– Ngó về nhà mình coi!

Im một lát, chú ba Phát bỗng la bài hải:

– Lửa rực lên ơ… ơ chỗ cây gáo, chỗ… chỗ… nhà anh. Thôi rồi, lửa cùng hết.

Chú tuột xuống một cái rột, ngồi phịch xuống và nói như muốn khóc:

– Nó đốt sạch trơn rồi!

Cậu thằng Tiền đứng chết trân, mồ hôi rướm trên mi trán. Lửa ánh mầu lá cây sáng hết một góc trời. Cậu nó mong về nhà, lo cho má nó, tiếc năm chục giạ lúa, hai bộ ván gỗ và cái độc bình của ông nội nó để lại. Bao nhiêu đó, gia tài xây dựng bằng mồ hôi nước mắt của hơn nửa đời người. Nó đốt cháy hết thì nghèo. Nghèo! Cậu nó thở ra, rầu rĩ và nhớ tới mấy năm còn khá: trong nhà hai đôi trâu, một đôi bò, ruộng mần đôi ba trăm công, gà vịt, heo cúi rần rần. Tây đóng bót Ngã Tư có bao lâu đâu, mà bây giờ trở nên sạt nghiệp. Ngày hai buổi nó tới xin chèo chẹo như ăn mày, xin không cho thì mua, mua không cho thì nó giựt, và cuối cùng nó đốt. Cậu nó nghĩ tới tình cảm gia đình, nhà cửa tiêu tan, vợ con lạc lõng. Má nó bây giờ không biết ở đâu. Có bị Tây bắt không? Có bị nó tra không?

Thằng Tiền nhớ bộ mặt dữ tợn của mấy tên lính bận đồ vàng. Nó lo cho má nó quá!

Bỗng nó nghe tiếng nói xì xào ngoài mé vườn, nó hớt hơ, hớt hải:

– Cậu ơi! Tây bọc ngoài ruộng. Nó đi thẳng vô đây.

Chú ba Phát đứng phắt dậy dợm chạy. Tiếng người nói chuyện càng ngày càng gần, càng rõ. Chắc rồi! Tụi nó đi kiếm. Thằng Tiền quýnh trong bụng. Chú ba Phát cũng quýnh. Cực chẳng đã, chú mới dắt ba con bò mạnh giấu bên trái liếp chuối. Con bò cái vẫn nằm chình ình giữa đường, thở è è. Thằng Tiền kéo làm sao nó cũng không chịu dậy.

Trong bóng tối, cậu nó vẫn đứng trân trân quắc mắt nhìn thẳng tới con đường mòn trước mặt. Cậu nó lăm lăm trong tay cái mác vót, bộ gió coi dữ tợn. Cậu nó nhớ tới bao nhiêu đồ đạc bị cướp giựt, nhớ tới mấy chục giạ lúa bị đốt cháy rụi, má nó chưa biết bây giờ ra sao? Tan nát gia đình, vợ con lạc loài, sự nghiệp tiêu tan. Con bò giấu chui, giấu nhũi nó cũng tìm bắt cho được. Cậu nó giận sôi gan, không còn nghĩ gì nữa hết và khi cũng thằng Tiền hỏi:

– Cậu ơi! Làm sao?

Thì cậu nó xâm xâm đi tới, vừa đi vừa lẩm bẩm:

– Chém… chém chết cha hết!

Thằng Tiền sợ cậu nó liều mạng, tuốt theo bén gót. Chú ba Phát giấu xong ba con bò cũng cặp gậy bò ra mé mương. Tiếng chân giậm thình thịch mỗi lúc một gần, cậu thằng Tiền nép qua một bên, thủ cái mác. Lẹ trí thàng Tiền chạy giông, rút hai cây cầu trên một con đường khác, chắn ngang trước mặt nó, móc bùn non trí đầy hai bên mé đất. Nó vừa nép vào chỗ cậu nó núp, thì tụi Tây cũng tới ngã ba, quẹo qua tay mặt, tụi nó sẽ đi ngang mặt chỗ con bò nằm, cậu nó ăn thua, chưa biết ai thắng ai bại. Nó ngó lên: cậu nó vẫn khư khư thủ cái mác, kế đến bên chú ba cặp gậy ngồi co quắp, lấy thế như mèo rình chuột. Phía bên kia, nó đếm lờ mờ hết thảy sáu thằng có sáu cây súng.

Nó hồi hộp, ngực đập bình bịch, nhưng thằng đi đầu theo đường thẳng trở tới, nó thấy dấu bùn, nó cười ha hả:

– A đây rồi! Dấu chưn bò, rõ ràng có dấu chưn bò.

Cả bọn ùa chạy tới reo ầm ĩ:

– Chạy trời nó cũng đi đường này!

– Phải rồi! Nó rút cầu cho mình rượt hổng kịp nó mới qua đây ràng ràng.

– Mau bay ơi! Bắt được tụi này, bằm đầu nó ra. Nó chém thầy đội đứt cuống họng, đập chú cai bể đầu.

Rồi ba con nó hì hục lội qua cái mương, bươn bả rượt riết. Thằng Tiền biết con đường đó dẫn đến vườn xã Thế, một miếng vườn rậm nhiều gai gốc, đường đi chằng chịt. Vô đó tụi nó xà quầng một hồi rồi ra mé sông là cùng. Thằng Tiền trở về chỗ con bò. Con bò hình như bớt mệt, nó thở chậm rãi. Cậu thằng Tiền một bên, chú ba Phát một bên, hai người xóc dậy, con bò chồm tới, hai cẳng trước rung rung. Thằng Tiền kéo đầu cho nó lấy trớn. Nó ráng hết sức đứng dậy, thở “ồ ồ”.

Thằng Tiền mừng húm, chờ nó bớt mệt rồi thủng thẳng dắt đi… Tụi Tây lạc vô vườn xã Thế lần quân cầu tới sáng, dễ gì rượt kịp, mà dầu tụi nó theo kịp thì năm ba thằng… Thằng Tiền ngó ngoái ra sau: cậu nó và chú ba Phát vẫn đi kèm một bên. Nhớ tới bộ gió dữ tợn của cậu nó thủ cái mác vót, chú ba Phát cầm cây roi, nó yên lòng và vững bụng đi tới. Về khuya, sương quằn lá tre, rớt đồm độp trên tầu lá chuối. Trời im phăng phắc. Qua khoảng trống, thẳng Tiền ngó lên trời trong vắt, mấy ngôi sao hiện ra rõ rệt, sáng một mầu xanh lạnh ngắt. Bữa nay hăm tám, gần sáng, trăng mới mọc. Trăng mọc, làm sao cũng phải qua khỏi chỗ này. Cuối làng có một đám cây trâm bầu rậm, chính giữa một miếng biển rậm, đường rừng đi khó khăn và sình lầy. Rút sâu vô đó thì êm biết bao nhiêu! Ngó ngoái ra sau, thằng Tiền thấy lửa rực. Tụi nó quạu, tụi nó đốt nhà. Có một con bò, có một bữa tiệc, tụi nó phá hết một xóm. Mút đầu khúc trong, thằng Tiền thấy bóng người ngồi lúp xúp trước mặt, coi bộ hơi đông. Nó hoảng hồn níu mấy con bò, cậu nó và chú ba Phát phỏng tới trước, bò rạt theo ven bờ. Nó nghe cậu nó dõng dạc:

– Ai đó!

Trả lời là những tiếng xôn xao và tiếng con nít khóc re…

– Không phải! Dân tản cư.

…” (Trích Con đường sống của Minh Lộc)

Mục lục:

Đôi mắt – Nam Cao

Những ngày cuối năm – Trần Đăng

Tào Lường – Tô Hoài

Anh y ta Minh – Từ Bích Hoàng

Đánh trận giặc lúa – Bùi Hiển

Gặp mẹ – Nguyễn Khải

Làng – Kim Lân

Con đường sống – Minh Lộc

Đi – Sao Mai

Thư nhà – Hồ Phương

Quán Tươi – Nguyễn Tuân

Mời bạn đón đọc.