Mười Lẻ Một Đêm – Tái bản 03/07/2007

(Mười lẻ một đêm, tiểu thuyết Hồ Anh Thái – NXB Đà Nẵng và Công ty văn hóa Đông A)

TT – “Có một người đàn ông và một người đàn bà bị nhốt trong căn hộ trên tầng sáu suốt 11 ngày đêm. Mười lẻ một đêm. Và mười lẻ một ngày… Thực ra cũng không phải là hai người bị nhốt. Người đàn ông và người đàn bà cần có một căn phòng, ở với nhau một buổi sáng. Họ đến mượn căn hộ này của một người bạn…”.

Câu chuyện bắt đầu như thế, như một đùa cợt, một giả thiết dây dưa dền dứ dùng dằng.

Cánh cửa đã khóa từ bên ngoài, sợ người khác quấy phá, người bạn khóa cửa rồi đi, đi mãi không trở về. Người đọc cũng bị lôi đi, đi chậm rãi, vừa đi vừa ngơ ngác cười trước cái tình huống trớ trêu mà đôi tình nhân phải đối phó sau 16 năm gặp lại.

Nhưng câu chuyện không diễn ra ở bên trong cánh cửa, mà ở ngoài kia, nhốn nháo và đầy nghịch lý. Chuyện của 11 ngày đêm lại chính là chuyện của hai đời người, của mấy đời người, của một thời thế, của hôm qua và hôm nay được qui chiếu trong cái nhìn trào lộng, phóng đại để rồi bất ngờ thu hẹp lại sắc nét và tinh quái.

Mà có vẻ như tác giả không buông tha bất cứ điều gì. Chuyện học thuật phong cấp phong hàm, “được tin dùng thì bằng cấp kiến thức chỉ là thủ tục”; chuyện gái trai nhà nghỉ nhà trọ; chuyện hát hò, vẽ tranh nặn tượng, chữ nghĩa văn chương; cả chuyện đái đường và du lịch rác… đến chuyện cô gái tuổi ba mươi “chưa chồng vì quá chín chắn”, chuyện các doanh nhân thời mở cửa “đã yêu là yêu tỉnh táo”, chuyện các mađam quyền cao chức trọng dắt nhau tìm đất trang trại lập hội khai hoang, chuyện ông Vip được voi thì đòi Hai Bà Trưng… đều có đủ, như chính cuộc sống vội vã này.

Hồ Anh Thái hay đùa, có lần đùa hơi dai với nhân vật nhà văn hóa lớn. Giọng bỡn cợt và hài hước theo suốt chiều dài cuốn tiểu thuyết mới nhất này của anh. Cho đến câu chuyện cuối cùng, về thằng Cá con riêng của ông Vip. Thằng bé ngồi trên xe lăn với đôi chân dính vào nhau như một người cá, người cá nhưng nó không biết bơi, nó chỉ ngồi bên cửa sổ ngóng nhìn thế giới bên ngoài mơ những giấc mơ cổ tích. Và thế giới trước mặt người đọc bỗng đổi thay, mơ màng, lãng mạn và đa cảm, như chính thế giới tuổi thơ trong trẻo đến mủi lòng.

“Đôi khi đọc sách cũng là dịp thử thách lòng kiên nhẫn. Sách dở thì thử thách lòng khoan dung” – Hồ Anh Thái đưa đẩy như thế ngay từ trang mở đầu, còn người đọc đọc đến trang cuối, đi qua hết mười lẻ một đêm của 318 trang sách, thì thở phào, tự thấy phần mình chỉ cần một chút kiên nhẫn mà chưa cần đến sự khoan dung. Nhưng lòng thì vương vấn lắm, thương mãi những giấc mơ của thằng Cá mong manh…

(Theo báo Tuổi trẻ 01-03-2006) THÚY NGA

Mười Lẻ Một Đêm không phải là câu chuyện của một đời người mà là câu chuyện của một xã hội đầy ấp những bi hài đầy màu sắc theo lời kể của nhân vật trong truyện.

Mở đầu câu chuyện tác giả đưa đẩy khá cẩn thận “đôi khi đọc sách cũng để thử thách sự kiên nhẫn, đọc sách dở cũng để thử thách sự khoan dung”. Trong khoảng thời gian có mười lẻ một đêm người đọc sẽ cùng trải qua suy ngghĩ của hai nhân vật chính trong câu chuyện được tác giả mô tả trong một hoàn cảnh rất đặc biệt “Có một người đàn ông và một người đàn bà tìm thấy nhau và bị nhốt trong căn hộ trên tầng sáu suốt mười một ngày đêm .Mười lẻ một đêm , và mười lẻ một ngày . Thực ra cũng không phải là hai người bị nhốt .Người đàn ông và người đàn bà cần có một căn phòng , ở với nhau một buổi sáng .Họ đến với nhau và mượn căn hộ này của một người bạn”.

Hai nhân vật vật chính được gọi là “chị” và “anh” thôi nhưng câu chuyện không dừng lại ở mối tình khá đặc biệt của họ. Sự liên lạc của hai nhân vật chính trong một thời gian khá dài chỉ là một cái phong bì cho tác giả để đề cập đến một xã hội đang phát triển và đổi thay từng ngày cùng với những màu sắc âm thanh đa dạng. Chuyện mười lẻ một ngày đêm chính là chuyện của hai đời người, của mấy đời người của một thời thế, của hôm qua và hôm nay được ghi chú trong cái nhìn mới mẻ để rồi bất ngờ thu hẹp lại, sắc nét và tinh quái. Hồ Anh Thái dường như không buông tha bất cứ điều gì từ chuyện các trường phái gây ấn tượng từ các hoạ sĩ thời nay đến chuyện khu chung cư hiện đại nhưng không có đường điện thoại do đầu tư không đồng bộ, chuyện nước non, chuyện sóng điện thoại di động chập chờn đến chuyện học tập phong cách phong hàn, các kiến thức chỉ là thủ tục chuyện nhà nghỉ nhà trọ, các kỹ thuật tự động cho tới những chuyện đi vệ sinh vô tư của người dân nơi công cộng đến chuyện cô gái tuôỉ ba mươi chưa chồng vì quá chin chắn, chuyện các danh nhân thời mở cửa yêu tỉnh táo, chuyện các hôn nhân quyền cao chức trọng dắt nhau tìm các trang trại khai hoang…

Trong suốt câu chuyện là giọng văn hài hước và khá châm biếm của tác giả, người đọc cười ra nước mắt khi thấy chi tiết “một ông nhận quà của cấp dưới.. sao chỉ có mỗi cái đầu nhỉ?”

Cuộc đời nhân vật “anh” thì ba chìm bảy nổi, anh kinh doanh du lịch khi mở cửa rồi lại làm nhà sản xuất phim trong cơ chế thị trưòng nhưng rồi vì con đã tránh xa nhiều nơi hư ảo ấy để rối nhận ra nhiều điều mặt trái của cuộc sống. “Chị” thì từ vị trí phái gia trở thành vị phu nhân trong tầng lớp mới giàu có thăng quan tiến chức hay như mua đất giá rẽ xem ra chi là mua vui cho qua ngày cho những người thừa tiền.

Cuộc ngoại tình trớ trêu của hai nhân vật chính được đưa đến đỉnh điểm khi mà họ bị nhốt một cách không cố ý, lơ lửng dường như cả thế giới này dừng tồn tại bởi những lý do tế nhị bởi việc tạo ra những chuẩn mực đạo đức để rồi bị chính những cái đó cấm cừ.

Mượn cớ là một câu chuyện tình nhưng cảm nhận của chúng ta lại xa hơn rất nhiều phải chăng những trăn trở của đời thường vẫn còn vương vấn đâu đây khi mà đọc truyện để rồi khi thấy bóng hình trên đó và để rồi có người sẽ chợt giật mình hoặc có người khác thì lại mỉm cười độ lượng khi gấp quyển sách trên tay.