Thiền Phật Giáo – Chánh Định Qua Ngôn Ngữ Thông Thường

Nhiều vị sư thầy đã truyền dạy thiền tuệ, tức Thiền minh sát, vào phương Tây vào những năm 1970, và nó được chứng minh là trở nên rất thông dụng trong những tập niên gần đây. Một phần nổi bật của thiền minh sát chính là sự thực hành “Chánh Niệm”, thuật ngữ nghe rất quen thuộc trong thời đại ngày nay. Vào những năm 1980,  nhiều  thiền  sinh  muốn  đọc  được  sự  hướng  dẫn rõ ràng để thực hành, nhưng  hầu hết các  sách đều viết theo lối hàn lâm nghiêm  cách, và cũng  rất khó tiếp cận đối với những Phật tử tại gia. Và do vậy, tôi đã viết quyển “Chánh Niệm qua ngôn ngữ thông thường” về những  kỹ thuật “chánh niệm” và những nguyên tắc quan trọng của nó. Quyển  sách đó, giống như quyển sách này, được viết cho tất cả mọi người khác nhau bằng một ngôn ngữ thông dụng và thẳng thắn.

Những danh từ như Chánh niệm (sati) và thậm chí Thiền minh sát (vipassana) đã dần dần trở nên thông dụng và sự thực hành nó cũng đã nhận được nhiều sự quan tâm của nhiều người. Trong  khi đó thì Thiền định (samatha) dường  như ít được  quan tâm chú ý hơn. Đúng  hơn, nó được đa số coi như là loại thiền Olympics  vốn chỉ dành cho những người siêu xuất, vượt trên phạm vi hiểu biết của  “người  thường”  và  những  người  đang  bận  rộn  với cuộc sống đời thường.

Vào  thập niên đầu tiên của thế kỷ XXI này, sự quan tâm dường như đã quay lại phần nào với con đường Thiền định. Và đó là điều tốt, vì nó đích thực là con đường  bổ trợ song song đối với Thiền minh sát, đối với Chánh niệm. Thiền định bổ sung song song cho thiền tuệ. Cả hai đan quyện  vào nhau và hỗ trợ nhau. Trải qua hơn hai thiên niên kỷ, hai con đường  thiền định và thiền tuệ đã được chính  quy  hóa  và  tinh  lọc  như  là hai  con  đường  song song vì một lý do rất tốt: chúng cùng làm việc với nhau, và chúng làm tốt nhất khi cùng làm với nhau. Đích thực, hai cái chỉ là một. Sự thật là Đức Phật chưa bao giờ dạy về thiền định và thiền tuệ minh sát như là hai hệ thiền riêng biệt. Đức  Phật trao chúng  ta một con đường  thiền, một hệ thống các công cụ để chúng ta tự mình giải thoát khỏi khổ đau. Quyển sách này được viết với ý định như là một quyển sách  cẩm  nang  hướng  dẫn  rõ  ràng  cho  các  thiền  sinh, giảng bày ra con đường thiền định theo từng bước, từng bước rõ ràng. Thêm nữa, quyển sách này cũng trông đợi rằng bạn đã đọc  hết quyển  “Chánh Niệm qua ngôn ngữ thông thường”, hay quyển nào tương tự vậy, và bạn đã bắt đầu thực tập thiền chánh niệm, và bây giờ bạn muốn bước thêm bước tiếp theo – tu tập các tầng thiền định jhana: vượt trên cả chánh niệm.

Một lưu ý về cấu trúc quyển sách này: trong suốt quyển sách (đặc biệt là những chỗ nói về các tầng thiền định, jhana), tôi đã trích dẫn một số câu trong Kinh Tạng Pali, đó là tàng kinh tốt nhất lưu lại những điều chính Đức Phật đã dạy. Bởi vì quyển sách này không phải là một tác phẩm mang tính hàn lâm hay luận án, nên chúng tôi không trích dẫn nguồn  những  câu kinh. (Để  tránh làm độc  giả xao lãng!). Tuy  nhiên, để nói luôn một lần, những  câu kinh Phật tôi trích dẫn vào sách này là từ những nguồn của những dịch giả hàng đầu như: Thiền sư học giả Bhikkhu Bodhi, đại trưởng lão Nyanaponika, thiền sư Bhikkhu Nanamoli, ngài John D. Irland, và ngài Gil Fronsdal. Có một số câu kinh là do tôi dịch, và một số khác được trích dẫn là từ trong quyển  Thanh Tịnh Đạo (Visuddhimaga) của ngài Phật Âm (Buddhaghosa) được dịch bởi thiền sư Bhikkhu Nanamoli.

Và lưu ý cuối cùng: một trong những phần không thể thiếu được của bất kỳ nghiên  cứu  nào là nghĩa của các thuật ngữ  căn  bản. Có  một  “Thư Mục Các Thuật Ngữ” được in ở cuối sách. Xin sử dụng phần thư mục này trong quá trình bạn đọc quyển sách này. Thật vậy, bạn có thể ôn nhớ lại rất nhanh những vấn đề trong quyển sách này nếu bạn đọc lại phần thư mục này.

Tôi  biết ơn  sâu sắc anh  John  Peddicord  vì món  quà rộng lượng là thời gian và sự kiên trì mà anh đã dành cho quyển sách này. Quyển sách này, cũng như quyển “Chánh Niệm qua ngôn ngữ thông thường” có lẽ sẽ khó mà thực hiện xong nếu không có công sức miệt mài của anh trong quá trình triển khai.

Mời bạn đón đọc.