Người Quảng Nam – Ký Và Tản Văn

Thật thú vị khi đọc lời tựa của tác giả “Người Sài Gòn” – nhà văn Sơn Nam viết cho tập “Người Quảng Nam” của nhà thơ Lê Minh Quốc: “Tác giả của tập sách quả là nhọc công, gợi mở nhiều vấn đề thú vị, tản mạn trong những chương sách và đã chứng minh được những đóng góp của người Quảng nói chung trong tiến trình lịch sử của dân tộc Việt. Sách dễ đọc, dễ theo dõi, có lúc văn phong bay bướm, dễ cảm thông nhưng lại có khi “nghiêm nghị” quá… Viết tập sách về vùng đất mà mình chôn nhau cắt rốn, sinh ra, là đáng hoan nghênh. Sẽ có người đồng ý điểm này, chưa đồng ý đoạn kia, không sao, miễn là viết bằng cái tình, vì tình tự quê hương mà không nhằm vụ lợi riêng tư nào”.

Trong tập sách này, với thế mạnh là người đã sinh ra, lớn lên tại Quảng Nam nên Lê Minh Quốc có điều kiện đi điền dã để đưa vào trang sách của mình nhiều thông tin mới mẻ. Chẳng hạn nói cái bánh tráng, anh viết: “Theo tôi, tìm ra một cách ăn mới đặng thưởng thức cái ngon mới, lạ của chiếc bánh tráng là thuộc về người Quảng. Họ đã “sáng chế” ra một cách ăn mới không “đụng hàng” với bất kỳ địa phương nào: “bánh tráng đập”…

Vẫn là bánh tráng nhưng với loại tráng dày bột người ta đem nướng. Tất nhiên phải nướng trên lửa đỏ liu riu, chứ nướng bằng lửa của “lò xô” hay bếp gas thì hỏng. Rồi trên cái bánh tráng nướng ấy, người ta lại thận trọng trải thêm một cái bánh tráng ướt. Vậy là xong. Hoàn chỉnh. Ta thấy trên khô có ướt. Khi ăn, ta bẻ đôi lại, cho phần bánh tráng ướt vào trong và… đập dập! Sao lại đập mạnh như thế? Đập nhẹ nhàng thôi. Một âm thanh vọng lên vui tai. Bấy giờ khô và ướt quyện vào nhau như âm níu lấy dương, như nam quấn quíu lấy nữ tạo nên một cảm giác ngon bùi thân mật”.

Có thể nói, với tập sách này, nhà thơ Lê Minh Quốc đã có sự khảo sát về mặt địa lý, lịch sử, nhân vật, miếng ăn tiêu biểu của vùng miền… với mong muốn góp phần khám phá tính cách, cá tính đặc trưng của người Quảng Nam. Theo anh, đó là một vùng đất lịch sử đã trao những nhiệm vụ thiêng liêng phải thực hiện và đã hoàn thành một cách vẻ vang. Chẳng hạn, đây là nơi sớm nhất hình thành chữ quốc ngữ, là nơi trước nhất nổ ra cuộc chiến tranh Pháp – Việt mở đầu giai đoạn lịch sử cận đại Việt Nam, nơi lính Mỹ đổ bộ đầu tiên trong chiến lược chiến tranh cục bộ tại miền Nam Việt Nam, nơi có “Bà mẹ Việt Nam anh hùng” nhiều nhất trong cả nước… Hoặc đây là nơi ra đời của Duy Tân hội, nơi khởi xướng phong trào Duy Tân… Trong tập sách này, tác giả không quên phân tích sự thành công lẫn thất bại của người Quảng Nam – Đà Nẵng từ cá tính quyết liệt “Quảng Nam hay cãi”!

Nhật Hà