Đọc Mùi Trần Nhã Thụy
PN – Trong thế hệ viết 7X, Trần Nhã Thụy là một trong số ít cây bút bản lĩnh, tìm được phong cách. Để làm được điều đó, chắc chắn anh đã phải trả giá không ít. Ít nhất là lăn lộn để sống, để cầm bút với ước mơ của mình. Mới thôi, hai mươi năm. Mùi thời gian và thanh niên sẽ qua đi. Mùi còn lại trên tay bạn hôm nay là tập truyện ngắn – tạp văn (NXB Hội Nhà Văn 2011), như kết quả quá trình làm nghệ thuật chữ nghĩa của tác giả.
Trung thành với lối viết truyện không có cốt truyện hay tự cốt truyện ẩn sâu trong chi tiết, trong quan sát, trong một hình dung từ hay một câu văn, những truyện Dưới cơn mưa tầm tã, Phong cảnh Tây Liêu, Nhà văn quèn và đạo diễn lừng danh… có thể xem là thành công của tác giả. Viết như không. Tưng tửng chơi chơi mà kinh hồn động vía. Một người đàn ông đưa con đi học tự dưng rơi vào một cơn buồn ngủ không thể hiểu nổi. Để y miên man bề mặt và lộn trái cái thế giới mờ nhòe hư – thực đó. Với cuộc đời "chớp bóng" cánh bướm này ai dám cả tin rằng cái ta đang thấy chính là chiều kích cuối cùng? (Cả thảy gãy bốn ngón chân). Một toán thợ câu đêm hay câu mơ ước của chính mình? Những kẻ chuyên ngủ với quyển sách đè nặng trên ngực vẫn thường ngủ quên trên những lý thuyết toác hoác đá tảng mà một ngày mới vốn rất diêm dúa, xinh tươi? (Những kẻ câu đêm). Truyện Trần Nhã Thụy đôi lúc quyến rũ bởi sức gợi của trí tưởng tượng mà tác giả mở ra chứ không khô cứng như một hình ảnh minh họa "một đoạn văn hơi khó hiểu nhưng gợi trong anh những âm thanh, hình ảnh đẹp đẽ, khó phai… Những chuyển động của dòng ý thức đối với anh thật mờ nhạt. Anh dường như chỉ sống bằng tình cảm… Anh di chuyển chậm rãi trên những lộ trình…". (Con quỷ và thằng nhỏ).
Và "lộ trình" đó còn ở phần tạp văn viết rất chăm chút và bay bướm của Trần Nhã Thụy. Tôi gọi đó là độ bay hay độ phiêu của ngôn ngữ. Đôi khi chúng đẹp như một bài thơ. Sự lão luyện và cao thủ của một ngòi bút biết rèn luyện hàng ngày qua lau lách nỗi buồn. Đó là mùi rượu ủ lâu dưới hầm. Của "những phiến đẹp và buồn". Hương thơm của trí tưởng và ngôn từ…
Nguyễn Hữu Hồng Minh
Xem thêm nhiều hơn Thu gọn