“Một người con gái Huế khuê các trang đài, một quận chúa cành vàng lá ngọc nhưng lại là một người thơ rất đỗi hào sảng nhu hoà trong mọi ứng xử giao tiếp thân sơ…
Vậy, người con gái Huế ấy, người thơ Huế ấy là ai?
Xin thưa, đó là Nữ sĩ Công Tằng Tôn Nữ Hỷ Khương, nàng thơ khả ái, cô con gái út tri kỷ tri âm của lão bá vương tôn Ưng Bình Thúc Giạ thị cùng vị phu nhân hiền thục nhân từ xưong mai mình hạc, lúc nào cũng có nét cười rất Mẹ và những lời thăm hỏi ngọt ngào với các bạn hữu của con gái mình trong mỗi dịp gặp gỡ viếng thăm.
Nghĩa vụ và niềm hạnh phúc lớn lao của đạo làm con là được phụng dưỡng mẹ cha khi sanh tiền và được hương khói phụng thờ khi song đường khuất nẻo nhân gian, các việc ấy Hỷ Khương đều chu toàn, chị đã thực hiện đúng lời Phật dạy “Làm con hiếu hạnh vi tiên” thuở còn bé tí tẹo cho đến thời sen ngó đào tơ chị đã hầu hạ ân cần, thần hôn định tỉnh tử phụ, với tất cả tấm lòng tôn kính thương yêu thâm tình phụ tử, trải dài theo năm tháng làm một “tiểu đồng” lút cút theo chân một mặc khách tao nhân với gió trăng lưng túi đề huề, chị trở thành người phát ngôn chuyển tải đến khách một điệu văn chương của cha mình qua giọng ngọc trời ban, với những điệu hò câu hát, vần thơ do cha sáng tác, nửa phần mang phong cách dân gian đại chúng, nửa phần uyên bác học hàn lâm.
Là người con chí hiếu, người thư ký trung thành thông tuệ chị đã không phụ sự tin cậy ký thác của người cha yêu kính, của bậc thầy và của người thơ phong vận. Tôi (NGTC) tự hỏi thầm: nếu văn nghiệp của cụ thiếu sự cẩn trọng giữ gìn, thiếu sự chăm chút tài bồi của chị liệu gia tài ấy có được đầy đủ tròn vẹn cho chúng ta – những người yêu văn học hôm nay và cả những thế hệ mai sau? Hẳn thuở sinh tiền cụ Ưng Bình đã khéo chọn mặt gởi vàng, tất là quý hơn vàng – bởi đó là văn chương – là Lộc Minh Đình Thi Thảo, là Tiếng Hát Sông Hương, là Bán Buồn Mua Vui, là Tuồng Lộ Địch, là kịch bản Chuyện Tào Lao…
Đối với từ mẫu người đã chín tháng cưu mang ba năm bú mớm để tạo dựng hình hài con trẻ, Hỷ Khương đã thay các anh chị hết lòng nâng giấc phụng sự chu tất lúc lành mạnh, buổi ốm đau trái gió trở trời, với niềm hiếu kính, lo, từ giấc ngủ miếng ăn mà dân gian từng ca tụng:
Tôm rằn lột vỏ bỏ đuôi
Gạo De An Cựu em nuôi mẹ già (Ca dao)
Vì thế và được như thế nên lão phu nhân đã sống thật hạnh lạc, minh mẫn, nhẹ nhàng đến tuổi 97 và thanh thản bước vào cõi vô cùng để gặp lại phu quân trong niềm thuỷ chung gắn kết sống ở thác về, tròn niềm ân tình phu phụ.
Nói đến bước đường thơ của Nữ sỉ Hỷ Khương hẳn người đọc ai cũng nhớ khổ thơ tứ tuyệt đầu đời (hầu như người con gái nào bước vào nghiệp văn chương cũng bắt đầu bằng bài thơ tứ tuyệt) với ngôn ngữ ngây thơ hồn nhiên pha phút tò mò thích thú do cái đức háu ăn của bất cứ cô, cậu bé nào trên hành tinh này, nếu không vậy thì kiếm hiệp gia Kim Dung đã không viết “Trẻ con dù ngoan đến đâu cũng ham ăn” (Anh Hùng Xạ Điêu). Đung quá đi chứ, bởi Hỷ Khương viết bài tứ tuyệt như sau:
Cô Phẩm đem cho một gói nầy,
Mở ra thì thấy cả khoai tây.
Rứa mà em tưởng là phong bánh,
Em chạy lanh quanh méc với thầy….” (Trích “Lối vào một cuộc hành trình”)
Mục lục:
Khúc tâm tình của người biên soạn
Lối vào một cuộc hành trình
Tiểu sử Tôn Nữ Hỷ Khương
Đợi mùa trăng
Đồng điệu
“Đợi mùa trăng” với ba bài thơ luật đường tiêu biểu
Đọc bài thơ “Phương liên”
Dặn lòng
Nỗi lòng người con gái trong bài “khóc cha”
….
Mộng thanh bình
Đọc “Mộng thanh bình”
Hồi âm – từ khách tri âm
“Tôi ước mơ” niềm ước mơ cháy bỏng
Nỗi u hoài của tác giả khi viết “Gần hai mươi năm”
……
Hồi ức về cha tôi: Ưng Bình Thúc Giạ Thị
Đọc văn xuôi của Tôn Nữ Hỷ Khương qua “Hồi ức về cha tôi: Ưng Bình Thúc Giạ Thị”
Ưng Bình Thúc Giạ Thị với nhân vật và thi ca xứ Huế
….
Còn gặp nhau
Tái xuất thi đàn
Hỷ Khương mong ước gì trong bài thơ “Viết cho con”
Nỗi mừng đoàn tụ qua bài thơ “Tôi viết bài thơ”
…
Bâng khuâng tình khúc
Vẫn ngời hương sắc áng thi ca
Sự tái hiện của tuồng lộ địch
Hãy cho nhau
Bằng tấm lòng rộng mở
Nước vẫn xanh dòng
Thơ tình và tình thơ
Lời kết
Thơ tuyển
Tiêu đề hạnh phúc “chỉ có tình thương để lại đời”
Phần phụ lục
Mời bạn đón đọc.