Tập trước, Tư trị thông giám biên chép lịch sử Trung Quốc từ năm Kiến Nguyên nguyên niên thời Hán Vũ đế (140 TCN) cho đến năm Kiến Bình nguyên niên thời Hán Ai đế (06 TCN), kể về giai đoạn trị vì của sáu vị Hoàng đế, lần lượt là Hán Vũ đế, Hán
Chiêu đế, Xương Ấp vương, Hán Tuyên đế, Hán Nguyên đế, và Hán Thành đế, tổng cộng một trăm ba mươi lăm năm.
Một trăm ba mươi lăm năm ấy diễn ra nhiều sự kiện nổi bật, có ảnh hưởng lâu dài đến tiến trình phát triển của Trung Quốc và các nước đồng văn như Nhật Bản, Triều Tiên, Việt Nam.
Tiêu biểu nhất là sự kiện “Độc tôn Nho học, bãi truất Bách gia” dưới thời Hán Vũ đế. Kế đến phải kể tới việc ban hành Sát cử lệnh, Thôi ân lệnh; đặt chức danh Thứ sử để thiết lập hệ thống thanh sát hoạt động của quan lại trong cả nước. Tất thảy đều mang tính đột phá, có giá trị làm khuôn thước cho đời sau. Tư trị thông giám tập ba trong tay bạn đọc gồm mười bảy quyển, ghi lại một giai đoạn không kém phần thú vị so với giai đoạn trước, chứa những biến cố lớn lao đáng để chúng ta chiêm nghiệm lâu dài.
Với ghi chép tỉ mỉ của Tư trị thông giám, nhìn toàn cảnh thời đại ấy, ngoài thời thế, cơ mưu, lực lượng còn có một nguyên nhân khác đóng góp vai trò quan trọng trong quá trình thành lập nhà Tân. Đó là cơ chế “Thiện nhượng” – nhường ngôi cho người hiền đức, vốn xuất hiện từ thời cổ, vẫn luôn tồn tại, lưu truyền và được xã hội tán thưởng, chấp nhận rộng rãi.
Trong giai đoạn này, Trung Quốc sắp rơi vào bất ổn, là nguồn gốc cho sự hỗn loạn đẫm máu của thời Tam Quốc, Nguỵ Tấn, Nam Bắc triều. Đấy sẽ là nội dung mà nhóm Cổ thư lâu gửi tới bạn đọc ở tập sau.
Mời bạn đón đọc.