Rơi Xuyên Lòng Đất (Truyện Hồi Ký)
Rơi Xuyên Lòng Đất là một cuốn hồi ký của nữ nhà văn Daniel Trussoni kể về cuộc đời thật của bà và người cha cùng những thành viên trong gia đình mình.
Câu chuyện xoay quanh một gia đình cựu chiến binh Mỹ, người đã từng tham chiến ở Việt Nam với nhiệm vụ là truy tìm địa đạo. Một câu chuyện xúc động về người con gái có những năm tháng tuổi thơ không mấy phẳng lặng. Câu chuyện là một sự sắp đặt có lựa chọn những diễn biến từ những năm tháng ấu thơ đến khi trưởng thành của tác giả với những biến cố, những phút giây hạnh phúc, xung đột, chia xa, hồi tưởng và cả sự trốn chạy.
Dan Trussoni, tên của người cựu chiến binh, vốn là một thanh niên khoẻ mạnh, rắn rỏi. Sau khi ở Việt Nam trở về ông thành một con người ích kỷ, khắc nghiệt và be bét rượu chè, khiến cuộc sống gia đình thường xuyên rơi vào trạng thái khủng hoảng trầm trọng, và hậu quả là sự chia tay với người vợ cùng sự ly tán của các con thơ dại. Để rồi những chuỗi ngày tiếp theo đó, ông chìm đắm trong rượu và thuốc lá cùng những cô gái lẳng lơ bên đường, mà theo như lời tác giả thì mỗi ngày là một cô khác nhau. Cuộc sống của Daniel Trussoni cũng thay đổi từ đó, cô chuyển đến sống với cha dù rất nhớ thương mẹ và các em. Ảnh hưởng từ người cha đã tác động sâu sắc đến những năm tháng tuổi thơ của cô. Cô cũng trở nên là một người sống ích kỷ, sa đoạ và chìm đắm trong rượu, thuốc là và những người đàn ông, những người đến với cô chỉ vì nhu cầu cân bằng sinh lý của hai bên. Và những thói hư tật xấu ngoài đời cũng dần ngấm vào cơ thể non nớt của cô ngay từ tấm bé. Lớn lên, khi đã được học hành và trưởng thành trong suy nghĩ, cô quyết định đi tìm hiểu sự thật về cha, về quá khứ đã ám ảnh cha cô và gia đình cô, dai dẳng đến mãi về sau này mặc dù cuộc chiến đã lùi xa vào quá khứ.
Cô quyết định đến Việt Nam, đến với những địa đạo, đến với những nơi cô biết được qua những câu chuyện mà cha cô kể lại bên những ly rượu mạnh ở các quán rượu, hay ngay trên bàn ăn trong bếp. Những thực tế được chứng kiến ở Việt Nam khiến cô cảm thấy thương và tội nghiệp cho người cha của mình hơn, những cựu chiến binh Mỹ, những người bỏ lại quê hương, bỏ lại gia đình để cầm súng chiến đấu ở một nơi xa lắc xa lơ mà chẳng vì mục đích gì. Để rồi khi trở về, họ trở thành những con người mang trên mình đầy bệnh tật, sống vật vờ, ích kỷ, hẹp hòi và sa đoạ.
Truyện được kể với giọng văn chân chất, mộc mạc và đầy tình thương, pha trộn với sự nghiệt ngã từ những trải nghiệm cuộc sống thực của tác giả khiến những câu văn dù khô cứng cũng không khỏi khiến người đọc cảm thấy chạnh lòng, xúc động, và quan trọng hơn, nó giúp người đọc hiểu rõ hơn về cuộc sống của người dân Mỹ những năm tháng sau khi cuộc chiến tranh hết sức phi lý mà chính phủ Mỹ tiến hành ở Việt Nam đã lùi xa hàng thập kỷ. Bởi di chứng cuộc chiến đó không chỉ tác động nặng nề lên những người trực tiếp cầm súng, mà cả thế hệ sau này của họ, mà cụ thể ở đây, là chính bản thân tác giả.
“Daniel Trussoni, người mà cha của bà không bao giờ quên được những ký ức về Việt Nam, đang lần theo những tổn thương được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác va đã tìm thấy những giá trị của mình thông qua những cuốn sách từ Tim O’Brien” – Vogue
Từ cha mình, Daniel Trussoni đã học đựơc điệu Rock and Roll, cách lẩn khỏi cảnh sát và không bao giờ e sợ trước các trận đấu. Lớn lên, cô bị cuốn hút bởi những câu chuyện của cha mình về những phiêu lưu của ông như một kẻ săn tìm địa đạo ở Việt Nam. Cuối cùng, cô hiểu ra rằng những ký ức chiến tranh trong đầu cha mình không bao giờ phai nhoà. Câu chuyện của người con gái vị cựu chiến binh ấy đựơc lấp đầy bằng những giận hờn, yêu thương, đau thương mất mát mà không bao giờ có thể lành lặn lại được. Rơi Xuyên Lòng Đất là một cuốn hồi ký được gắn kết qua nhiều thế hệ và để lại trong lòng người đọc những cảm xúc không thể gột rửa được về chiến tranh.
“Sự yêu mến, ngưỡng mộ, và tính hài hước mà Daniel Trussoni mang lại trong những câu chuyện về cha mình là sự chứng thực cho khả năng sáng tạo và sự khoan dung trong tâm hồn cô”
– Kathryn Harrison, The New York Times Book Review.
Mời bạn đón đọc.
(Thứ tư, 16/04/2008)
Người cha là cựu chiến binh Mỹ, săn tìm địa đạo trong chiến tranh Việt Nam. Con gái ông phải trải qua tuổi thơ đau đớn vì những di chứng tinh thần để lại trong trái tim người cha. Cuốn sách là cuộc truy tìm về quá khứ, tìm lời giải cho những bi kịch của một gia đình Mỹ.
Danielle Trussoni bình thản kể lại câu chuyện gia đình mình, như một người đã nếm trải đủ vui buồn cay đắng của cuộc đời nay đã hồi tâm để nhấm nháp quá khứ. Dan Trussoni, cha cô, từng là người đàn ông khỏe mạnh, rắn rỏi, dịu dàng với vợ con. Nhưng cuộc chiến tranh đẫm máu của người Mỹ tại Việt Nam biến ông thành một con người khác. Ám ảnh bởi những cuộc chém giết, những địa đạo hut hút đến nghẹt thở, những cơn khát ăn, khát uống, khát tình yêu giữa chiến trường, Dan thời hậu chiến là kẻ chìm ngập trong rượu, gái và những cuộc khủng hoảng tinh thần triền miên… Khi tổ ấm bé nhỏ nhưng đã chằng chịt rạn nứt của họ đổ vỡ, Danielle – người con gái lớn – ở cùng cha. Còn mẹ, hai em nhỏ và người bố dượng tạo thành một gia đình khác. Danielle trưởng thành cùng những cơn say, những cuộc tình qua đêm, những hồi ức quá khứ day dứt đến khốn khổ của cha. Cô cũng rượu chè, trộm cắp, cũng trải nghiệm với những gã trai mới lớn chỉ để thỏa mãn nhu cầu về thể xác.
Sau tất cả những cơn say, những đoạn đời sa đọa, mối liên hệ lớn hơn tất cả giữa hai cha con họ vẫn là tình yêu thương. Danielle quyết định làm một cuộc du hành về quá khứ, để tận mắt chứng kiến mảnh đất mà ở đó cha cô và những người lính như ông đã trải qua một cơn ác mộng. Trong chuyến đi tới Việt Nam, Danielle hiểu hơn những câu chuyện mà cha đã kể, những dư chấn tinh thần để lại trong tâm hồn ông, những ám ảnh bóp méo nhân cách, con người ông.
Trước khi đến Việt Nam, nhà văn kể: “Có lần, khi còn là một cô gái, tôi thức dậy lúc nửa đêm và thấy cha đang chếnh choáng với cơn say, những bức ảnh chiến tranh của ông vứt tung tóe khắp bàn ăn, một khẩu súng ngắn (đã lên đạn, đang ở chốt an toàn) đang dựa vào một đống ngổn ngang vỏ rượu và vỏ bao thuốc”. Nhưng khi đã cùng một cô gái Việt Nam xem những bức ảnh trẻ em nhiễm chất độc da cam trong chiến tranh, Danielle cũng ngỡ ngàng cũng ám ảnh không kém cha mình: “Tôi tự hỏi sau khi xem những bức hình đó, liệu cô ta có thể làm ngơ trước những cảnh đời bất hạnh của lũ trẻ hay không. Và điều tôi muốn biết hơn cả là liệu cô ta (hoặc tôi hay bất kỳ người phụ nữ nào khác từng chứng kiến những hình ảnh này) liệu có đủ dũng cảm để có một đứa con riêng cho mình không”. Và đó là một trong vô số những sự thật về chiến tranh mà chỉ khi đã đến Việt Nam, Danielle mới nhìn ra một cách thấu suốt.
Cuốn sách không được kể theo trình tự thời gian mà đan xen, trộn lẫn, rời rạc theo sự đứt quãng, theo những ngã rẽ của tâm tưởng. Danielle cố nối kết những mất mát thời thơ ấu của mình với những sự kiện, những câu chuyện cha cô kể về chiến tranh, tạo thành một mối quan hệ nhân quả rõ nét. Chuyện dường như chỉ là bi kịch của một gia đình nhưng nó khám phá tâm trạng của một thế hệ, giải mã những điều phi nhân, vô nghĩa của chiến tranh.
Ai đã rành về địa đạo Củ Chi, khi đọc cuốn sách này sẽ thu nhận thêm những điều mới lạ từ cách nhìn của một du khách nước ngoài. Ai đã biết mất mát của một thế hệ tham chiến sẽ nhờ cuốn sách này để hiểu chiến tranh làm chấn thương không chỉ một thế hệ. Và những người lớn lên trong thời bình, không ám ảnh gì đến một quá khứ đạn bom sẽ nhờ cuốn sách này để hiểu mình là người thực sự may mắn.
Cuốn sách đã khiến độc giả Mỹ xúc động và từng được tạp chí The New York Times bình chọn là một trong 10 tác phẩm hay nhất năm 2006.
Thanh Huyền (Evăn)
Xem thêm nhiều hơn Thu gọn