Nước Cho Voi

Có những tác phẩm văn học mà chỉ cần đọc qua vài dòng người ta đã tưởng tượng được cả một bộ phim. Nước cho voi của nữ văn sĩ Canada – Sara Gruen là một cuốn sách như vậy.

Câu chuyện về cậu sinh viên thú y thất nghiệp Jacob Jankowski và gánh xiếc rong của lão Angust đầy những tình tiết điện ảnh sống động. Đọc cuốn sách, có ba đối tượng có thể cảm thấy thoả mãn.

Nếu bạn muốn hiểu thêm về nước Mỹ thời kỳ đại suy thoái đầu thế kỷ 20, đây là một bức tranh sống động của giai đoạn lịch sử này. Nếu bạn tìm kiếm một tác phẩm văn học thấm đượm tinh thần nhân bản, một ngòi bút quyết tâm tìm kiếm bằng được trong mỗi con người dù xấu xa nhất những giá trị tích cực, đây chắc chắn sẽ là một trong những cuốn sách khiến bạn xúc động. Và đặc biệt, nếu đã từng mê mẩn với gánh xiếc của ông già Vitalis trong Không gia đình, bạn sẽ lại được trải nghiệm những trang viết thú vị về thế giới các loài vật mà chính nhờ chúng, anh chàng Jacob Jankowski luôn giữ được trái tim ở lại lãnh địa của cái thiện.
Dung.P
(Nguồn: Báo SGTT)

Dòng hồi ức hối hả của một "anh già" đầu chín về mối tình đầu tiên và cũng là cuối cùng, trên gánh xiếc rong đồ sộ di chuyển bằng cả đoàn tàu, cùng bí mật chôn sâu suốt 70 năm…

Nhân vật người kể chuyện chỉ có một – xưng tôi, nhưng lại được cách biệt giữa lời kể của một người tuổi đã "chín mươi hay chín ba" và một chàng trai hai mươi ba tuổi. Trong suốt 25 chương sách, ngôi kể chuyện của anh già – như lời tự trào của nhân vật chính Jacob Jankowski – xuất hiện trong 7 chương. 16 chương còn lại kể câu chuyện dài của 70 năm trước, hé mở từng phần nhỏ bí mật được chôn dưới đáy sâu.

Bước vào không gian của Nước cho voi, độc giả luôn bắt gặp hình ảnh tương phản giữa quá khứ và hiện tại của nhân vật chính Jankowski. Đó là bi kịch của chàng sinh viên khoa thú y năm cuối trường Cornell danh giá bỗng chốc trở thành kẻ lang thang, trắng tay; là cuộc sống vợ chồng ngỡ như thiên đường với Marlena cho tới khi nàng uất nghẹn thổ lộ "cuộc đời ngu xuẩn và khốn nạn"; là sự cách biệt từ nơi ăn tới chốn ngủ giữa đám người làm ở khu chăm sóc súc vật với những diễn viên xiếc hào nhoáng; là mối tình đầu trong sáng của Jankowski giữa đám người dị hợm, say xỉn trong gánh xiếc rong… Những chất liệu đối lập ấy tạo nên màu sắc chân thực khi tác phẩm đề cập tới nét văn hóa trong thời kỳ Đại suy thoái của nước Mỹ những năm 1930, khiến cho cái nhìn về cuộc sống khắc nghiệt ngày ấy với những khủng hoảng đạo đức và nhân tính, được điểm xuyết sự mơ mộng, trong trẻo.

Các nhân vật trong Nước cho voi được khắc họa tinh tế qua các tình huống. Marlena lúc nào cũng khẳng định một lòng theo chồng cho dù August là một gã không kiểm soát được sự điên loạn của bản thân, song nàng đã lén nhìn Jankowski vào ngày đầu anh làm việc ở gánh xiếc, cũng chính nàng tìm đến toa tầu của anh chỉ để giải tỏa nỗi hồ nghi về cô bạn gái theo lời đồn thổi, và những ngón tay của nàng đã mân mê viền ngoài khuôn mặt của Jankowski khiến anh không sao lý giải, đã mách bảo sự giằng xé bên trong giữa tình yêu và bổn phận. Anh hề lùn Kinko với khát vọng một cuộc sống mang màu sắc nhân văn hơn qua những trang sách của Shakespeare, tuyển tập thơ của Wordsworth, kịch của Oscar Wilde la liệt bên giường ngủ. Bác Al đang vắt sức để mở rộng gánh xiếc hóa ra là một gã bần tiện qua mỗi kỳ phát lương, kiếm tiền bằng mọi giá kể cả việc lợi dụng cái chết của cô gái gần 200 kg Lucinda thành một đám rước của gần nghìn người dân và kết thúc bằng một sô diễn đông chưa từng có, ngay cả niềm ước ao mua bằng được chú voi về đoàn cũng để thỏa mãn mục đích vật chất hời hợt của Bác Al. Và không phải tình cờ khi chú voi Rosie này là cớ để bóc mẽ con người bóng bẩy, lịch thiệp, hào nhoáng đi kèm với sự tinh quái, thủ đoạn, nhẫn tâm của August. Hình ảnh Rosie nằm nghiêng, người run lên, bàn chân bị xích vào cọc, da bị đâm hàng tá đốm trắng… khi August trừng trị vì tội nó uống trộm nước chanh, hay sau này, khi cả đoàn mê mẩn trước sự thay đổi ngỡ như toàn vẹn của August thì Rosie vẫn rên rừ rừ trước sự chăm sóc thái quá của anh ta. Và bí mật khủng khiếp đã xảy ra từ sự thật ấy…

Có quá nhiều chi tiết, nhân vật, câu chuyện… dồn dập xảy ra qua các trang sách. Nữ tác giả Sara Gruen đã thể hiện tài năng kể chuyện của mình với thứ văn phong lôi cuốn của thể loại tiểu thuyết lịch sử, khiến độc giả không khỏi liên tưởng tới cảm giác hồi hộp khi xem một tiết mục xiếc, với những diễn biến ngày một gay cấn cùng một cái kết bất ngờ lúc hạ màn. Vượt lên tất cả đời sống đen tối của sự bê tha trong men rượu, của sự hèn hạ nồng nặc mùi phân thú, của những bí mật sâu kín, của cuộc sống lang bạt không dành cho kẻ yếu tim… trong gánh xiếc rong trong những năm 30, Nước cho voi đọng lại đầy lưu luyến một câu chuyện tình yêu đầy lãng mạn cùng những trái tim khao khát được yêu thương.

Một bất ngờ đối với Sara Gruen là ý tưởng viết Nước cho voi bất chợt nảy ra khi bà đang chuẩn bị viết một cuốn sách hoàn toàn khác. Từ lúc đọc một bài báo về một nhiếp ảnh gia đã đi theo các đoàn xiếc lưu động khắp nước Mỹ vào những năm 1920, 1930 – Sara Gruen đã bị cuốn vào thế giới của những gánh xiếc trên tàu. Bà đã đọc nhiều cuốn sách, thực hiện một số chuyến đi để nghiên cứu, trải nghiệm. Nhiều chi tiết của lịch sử xiếc Mỹ đã được đưa vào cuốn sách như "quý bà tráng kiện" nặng ngót 200 kg đã qua đời được diễu quanh thị trấn trong cái chuồng voi, một con voi cứ nhổ cọc của mình lên uống trộm nước chanh, trưng bày một con hà mã được ngâm trong phoocmôn… và đặc biệt là hình ảnh chú voi Rosie được xây dựng từ những câu chuyện về hai chú voi xiếc thời xưa: Topsy và Mẹ Già.

Mi Linh

(Nguồn: Báo Vnexpress)