Nhật Bản và châu Á – những mối liên hệ lịch sử và chuyển biến kinh tế xã hội được coi là một hướng đi chuyên sâu rất đáng khích lệ trong điều kiện nghiên cứu của ngành lịch sử thế giới nói riêng và quốc tế học nói chung.
Trên cơ sở một số bài nghiên cứu đã được công bố trong những năm qua, T.S Nguyễn Văn Kim đã bổ sung thêm một số chuyên luận khác nhằm bước đầu hoàn thiện cấu trúc được thể hiện trong hai phần của cuốn sách.
Qua nội dung các bài viết, tác giả luôn đặt sự phát triển của lịch sử và văn hoá Nhật Bản trong sự tương tác và gắn bó mật thiết với môi trường văn hoá khu vực. Những ảnh hưởng và giao lưu văn hoá đó luôn diễn ra một cách đa chiều. Văn hoá Nhật Bản vừa tiếp nhận nhiều thành tựu tiêu biểu của văn hoá khu vực vừa tạo cho mình những đặc tính riêng.
Với cách nhìn nhận đó, phần I của cuốn sách, có một số những chuyên luận thể hiện quan điểm của tác giả khi so sánh lịch sử Nhật Bản, Việt Nam với các quốc gia khác ở Đông Bắc Á.
Phần II của cuốn sách, tác giả công bố 13 chuyên khảo về thời Edo, một thời kỳ có ý nghĩa đặc biệt trong lịch sử Nhật Bản. Tuy tập trung viết về những chuyển biến kinh tế – xã hội của Nhật Bản thời kỳ này, nhưng mỗi bài viết có thể coi là một thể nghiệm của tác giả trong cách tiếp cận với chủ đề nghiên cứu trên các phương diện: chính trị, kinh tế và xã hội.
Do có điều kiện lưu học, thâm nhập thực tế, lại có khả năng khai thác nhiều nguồn tư liệu quý của các học giả Nhật Bản và quốc tế, cho nên bên cạnh sự phong phú và độ tin cậy của nguồn tư liệu, nhiều bài viết trong cuốn sách còn thể hiện các quan điểm cũng như khuynh hướng nghiên cứu mới trong giới học giả hiện nay.
Qua nội dung của 26 bài viết được tác giả lựa chọn trình bày trong cuốn sách, hy vọng rằng cấu trúc của cuốn chuyên luận có thể đem đến cho độc giả một cách nhìn tương đối toàn diện về những vấn đề tiêu biểu trong lịch sử, xã hội và đời sống văn hoá của một cộng đồng dân cư quốc đảo