Hồi nhỏ, tôi may mắn được đọc mấy cuốn sách quý, những cuốn sách đã thay đổi tư duy, cách sống và cả cuộc đời của tôi. Nếu cuốn “Hai vạn dặm dưới biển” đã gieo vào tôi, một cậu bé quê mùa ở xã Đông Hòa, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình ước mơ và quyết tâm khám phá bầu trời rộng lớn, khám phá thế giới bao la, quyết bay cao, bay xa, vượt khỏi lũy tre làng này thì cuốn “Người thầy đầu tiên” đã khắc sâu vào tâm trí tôi lòng biết ơn vô hạn đối với các thầy giáo, cô giáo.
Thầy Đuysen trong cuốn sách “Người thầy đầu tiên” đã phụng sự hết mình, đã hy sinh tất cả để cho ước mơ của trò An-tư-nai vượt lên, vươn lên, để sau này trở thành viện sỹ. Câu chuyện tạo ra sực xúc động rất lớn trong tôi. Hình ảnh 2 thầy trò cứ nằm mãi trong tâm tôi ngay từ khi đọc lần đầu tiên. Tôi phát nguyện học tập tấm gương của cả thầy Đuysen và trò An-tư-nai. Bởi kết quả của sự cố gắng và nỗ lực hết mình của cả thầy lẫn trò nằm trên mọi mong đợi và sự tưởng tượng của bất cứ ai, trong đó có tôi.
Ngay từ khi đọc sách, thầy Đuysen đã thành mẫu người mơ ước của tôi hồi nhỏ. Tôi (và có lẽ tất cả chúng ta trong thời nay) rất cần những thầy giáo Đuysen để gieo những ước mơ, để chăm sóc những hy vọng, để vung trồng những ý chí và tưới tắm những quyết tâm để bứt phá và lột xác, để lột xác thật nhiều học trò như An-tư-nai.
Có lẽ nhờ đọc “Người thầy đầu tiên” mà tôi đã quyết tâm cao độ và năm 1979 đã đỗ vào trường cấp 3 Chuyên ngoại ngữ, Đại học Sư phạm Ngoại ngữ Hà Nội. Chuyện xảy ra cách đây đúng 40 năm. Để rồi ở ngôi trường đặc biệt này tôi không chỉ có một “người thầy đầu tiên” như cô Việt, thầy Canh, cô Chung, thầy Hoạt, cô Chi, thầy Cầu, và bao thầy cô khác.
Có lẽ cũng nhờ gieo vào tâm mình mong muốn khát khao, mong muốn cháy bỏng, mong muốn sục sôi, mong muốn cụ thể rõ ràng thông qua câu chuyện của thầy Đuysen và cô học trò An-tư-nai mà tôi đã từ một cậu bé học lực yếu của kỳ 1 lớp 8 (có 2 môn dưới điểm trung bình, xuýt bị đuổi học) đã thi đại học đạt 24.5 điểm, thừa điểm để nhận học bổng sang Matsxcova học. Để rồi ở đây, tôi đã gặp những thầy Đuysen khác, người Liên Xô, trên đất nước Liên Xô của thời đó. Tôi đã đọc bản tiếng Nga của cuốn sách đặc biệt này ngay trong năm đầu tiên ở nước Nga.
Từ ngày đọc cuốn sách “Người thầy đầu tiên” đến nay, trong tâm khảm tôi vẫn hiện nguyên hình thầy Đuyssen không chỉ là một người thầy giáo tuyệt vời mà còn thật sự là một người cha, người anh, người bạn vô cùng đáng yêu và đáng kính. Câu chuyện mãi khắc sâu trong đáy lòng tôi rằng tình thầy trò là tình cảm rất cao quý, rất thiêng liêng, rằng tình thầy trò thật đẹp, thật ấm áp và gần gũi.
Cuộc đời dẫn dắt thế nào mà từ những năm 2000 tôi lại trở thành thầy giáo. Thật tình cờ. Thật lạ. Nhưng có lẽ cũng chẳng tình cờ đâu mà do cuốn sách đọc “Người thầy đầu tiên” đã gieo vào tâm tôi hình ảnh tốt lành của người thầy đầu tiên và có lẽ vũ trụ muốn trao cho tôi sứ mệnh người thầy ngay từ những ngày tháng đầu tiên của thế kỷ XXI.
Từ đó đến nay, qua các lớp học, các khóa đào tạo, may thay, tôi cũng đã có hàng trăm học trò. Tôi đã thực sự phụng sự hết mình. Tôi đã truyền cảm hứng cho biết bao thế hệ học trò. Tôi đã thành tâm truyền lửa cho các em. Tôi đã luôn lấy những đức tính tuyệt vời, lấy tình yêu thương và tấm lòng cao cả của thầy Đuysen để giảng bài, để chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm, để dạy dỗ các học trò của mình. Tuyệt vời vô cùng.
Đến giờ phút này tôi vẫn nhớ hình ảnh hai cây phong cao lớn được trồng cạnh nhau trên một ngọn đồi lộng gió. Tôi chắc sẽ chẳng bao giờ quên hình ảnh được khắc sâu trong tác phẩm “Người thầy đầu tiên” về 2 thầy trò Đuyssen và An-tư-nai. Tôi nhớ rằng khi sang đến Matxcova tôi đã đi tìm ngay cây phong. Tôi yêu cây phong từ ngày đó đến mãi bây giờ. Cây phong luôn là một cây đẹp, một cây biểu tượng tuyệt vời trong tôi. Sau này, mỗi khi đến bất cứ quốc gia nào thấy cây phong, tôi lại ngắm nhìn khôn nguôi và nhớ về “Người thầy đầu tiên”.
Ngay cả lúc này ngồi đây, tôi vẫn thấy mình là một phần hiện thân của cô học trò An-tư-nai. Những khó khăn, gian khổ, với thời tiết khắc nghiệt đã không làm cho thầy trò An-tư-nai nhụt chí. Tôi cũng đã học theo tấm gương đó. Nghị lực phi thường, niềm tin sắt đá đã giúp cho những nhân cách lớn tỏa sáng. Và tôi cũng đã học theo, bắt chước theo, dù chỉ mới đạt được một phần rất nhỏ câu chuyện trong “Người thầy đầu tiên”.
Phải nói thật rằng, có những đoạn trong “Người thầy đầu tiên” tôi đã thuộc lòng và vẫn nhớ như nguyên dù mấy chục năm đã trôi qua. Những động viên tinh thần thiêng liêng vô giá mà người thầy đặc biệt này đã dành cho học trò yêu quý vẫn đang ngự trị trong tâm tôi. “An-tư-nai, bây giờ thầy với em cùng làm chung một việc. Hai cây phong này thầy mang về cho em đấy. Chúng ta sẽ cùng trồng. Và trong khi chúng lớn lên, ngày một thêm sức sống, em cũng sẽ trưởng thành, em sẽ là một người tốt. Em có một tâm hồn đẹp và một đầu óc ham học. Thầy bao giờ cũng nghĩ rằng em sẽ trở thành người thành đạt”.
Chúng tôi quyết định tái bản cuốn sách đặc biệt “Người thầy đầu tiên” để chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20/11 năm nay, ngày mà trong suốt 12 năm nay chúng tôi đặt cho một cái tên mới rất ý nghĩa nghĩa TẾT THẦY TRÒ. 20 tháng 11 phải là tết của cả thầy lẫn trò, của tất cả những người thầy Đuyssen và tất cả các trò An-tư-nai. Cuốn sách này chúng tôi muốn dâng lên để kính tặng những thầy giáo cô giáo kính yêu của chúng ta, người đã có công dạy dỗ ta nên người, đúng theo nghĩa “Ơn giáo dưỡng một đời nên huệ mạng; Nghĩa ân sư muôn kiếp khó đáp đền”.
Và đặc biệt hơn nữa, nhân 50 năm thành lập trường cấp 3 chuyên ngoại ngữ, thuộc Đại học Sư phạm Ngoại ngữ, ngôi trường đã thay đổi hoàn toàn cuộc đời tôi, tôi muốn dâng lên các thầy cô yêu kính, những người không chỉ dạy chúng tôi trong 3 năm từ 1979 đến 1982 mà tất cả các thầy cô chuyên ngoại ngữ đã cống hiến hết mình từ 1969 đến nay và cả những năm học mai sau nữa. Tôi biết ơn chuyên ngữ vô cùng. Tôi muốn ngàn vạn lần nói lên lời cám ơn chân thành nhất đến mỗi thầy mỗi cô.
Chúng tôi mong rằng cùng với 2 cuốn sách đã xuất bản “Người gieo hy vọng” và “Viết lên hy vọng”, cuốn sách “Người thầy đầu tiên” được tái bản lần này là một món quà ý nghĩa và thiết thực để tặng cho tất cả các thầy, các cô, những người đã gieo hy vọng và viết lên hy vọng, và cũng là để tặng cho các trò, những người đã cùng các thầy các cô viết lên những câu chuyện tuyệt vời của cuộc đời mình. Chúc mừng tất cả nhân Tết Thầy Trò.
Mới hôm qua thôi, tôi và các học trò của mình đã lại trồng thêm một “cây phong” của chúng tôi.
Ts. Nguyễn Mạnh Hùng
Mời bạn đón đọc.