Kể Chuyện Danh Nhân Việt Nam – Các Vị Tổ Ngành Nghề Việt Nam (Tập 1)

Các vị tổ ngành nghề Việt Nam là tập sách mở đầu cho bộ sách nhiều tập Kể chuyện danh nhân Việt Nam do nhà thơ Lê Minh Quốc biên soạn được tái bản có sữa chữa bổ sung, nhằm giúp độc giả hiểu được sự hình thành của các ngành nghề và thấm nhuần công đức của các danh nhân đã có nhiều đóng góp trong các ngành nghề truyền thống. Đây là điều cần thiết trên hành trình “về nguồn” để chúng ta cùng tự hào, hãnh diện với những tên tuổi gắn liền với ngành nghề nhất định.

Khi khảo sát các ngành nghề truyền thống, ta cần hiểu rằng không phải chỉ khi có vị Tổ truyền nghề thì ở nước Nam ta mới có nghề ấy. Mà thật ra ngay từ thuở bình minh dựng nước, tổ tiên ta đã biến thành thạo các ngành nghề ấy. Đã dành các vị Tổ là người có công dạy nghề cho dân, nhưng những người thợ tài hoa có công cải tiến nghề, đem lại lợi ích cho cộng đồng thì cũng được tôn vinh là tổ nghề. Giáo sư Vũ Ngọc Khánh hoàn toàn có lý khi khẳng định: “Tổ nghề (tổ sư hay thành sư) không nhất thiết là con người thực, do đó, gạt bỏ những nhân vật huyền thoại, là không đúng với thực tế, nhất là sự thực ở tấm lòng và ở cảm quan thẩm mỹ của người dân”. Có một số ngành nghề gắn liền với thần thoại hoặc cùng nghề nhưng mỗi địa phương lại thờ các Tổ khác nhau, cũng có những nghề mà người ta không rõ Tổ của mình là ai v.v… Phần lớn các ngành nghề truyền thống đề cập trong trang sách này như: nghề mộc, nghề thêu, nghề hát xẩm, hát ả đào, nghề in, nghề kim hoàn, nghề dệt chiếu, nghề đcú đồng, nghề dệt… không phải mới ra đời từ thời ông Tổ đó – mà có thể đã có trước đó rất lâu. Vậy tại sao làng nghề lại chọn người đó làm Tổ của nghề? Đây là điều hết sức thú vị và cũng phản ánh rõ nét đạo lý của người Việt là luôn biết ơn cả những vị đã góp phần nâng cao, cải tiến nghề nghiệp của mình để năng suất ngày một hiệu quả hơn. Và đúng như sự phân tích của Giáo sư Vũ Ngọc Khánh: “Việc thờ phụng các Tổ ngành nghề (người thực hay nhân vật huyền thoại) thật ra là cốt để khẳng định, tôn vinh và ngành nghề ấy. Một ngày giỗ Tổ, một dịp hội hè,cũng là một bằng chứng cụ thể để thấy vị trí của ngành nghề trong cuộc nhân sinh và “Ngày giỗ Tổ bao giờ cũng là dịp “trình nghề”. Không phải sự trình nghề chung, đồng loạt như ta thấy ở hội lễ nông nghiệp, mà thật sự là một cố gắng giới thiệu những thành tựu của nghề. Những thành tựu ấy ít nhiều có liên quan đến vị Tổ sư và gợi ra nhiều suy nghĩ”. Tiếc thay, công đức của các Tổ ngành nghề ấy, trải qua bao thăng trầm lịch sử chưa được ghi lại thật đầy đủ.

Mục lục:

Lời nói đầu

Vua Hùng

Biểu tượng sự đoàn kết, thống nhất của dân tộc Việt

Thánh Tản Viên

Bách nghệ Tổ sư của nước Nam

Đức Thánh Gióng

Biểu tượng chống ngoại xâm của dân tộc Việt

Chữ Đồng hề buôn

Thánh MTử

Ông Tổ ngẫu Liễu Hạnh

Một sức sống bền vững và biến hoá

Những Ông Tổ Nghề Gốm

Nguyễn Minh Không – Dương Không Lộ

Tổ nghề đúc đồng

Nguyễn Công Truyền

Tổ nghề gò đồng

Những Ông Tổ Nghề Mộc

Tổ Nghề Làm Giấy Là Ai?

Công Chúa Thiều Hoa

Tổ nghề dệt lụa

Phùng Khắc Khoan

Tổ nghề dệt lượt và nghề trồng ngô

Phạm Đôn Lễ

Tổ nghề dệt chiếu

Lê Công Thành

Ông tổ nghề thêu

Trần Hoà, Trần Điện, Trần Điều

Tổ nghề kim hoàn

Tuệ Tĩnh Thiền Sư

Ông tổ thuốc Nam

Trần Lư

Tổ nghề sơn

Nguyễn Kim, Vũ Văn Kim, Trương Công Thành –

Tổ nghề khảm trai, khảm xà cừ

Lương Nhữ Hộc

Ông tổ nghề khác bản in

Nguyễn Thời Trung

Ông tổ nghề đóng giày

Những Tổ Sư Trong Nghề Tuồng Hát

Đinh Lễ – Bạch Hoa

Tổ ca trù

Trần Quốc Đĩnh

Tổ nghề hát xẩm

Ông ta

Tổ của nghề “ăn ong” phương Nam

Tài liệu tham khảo chính.

Mời bạn đón đọc.