Huế – Triều Nguyễn. Một cái nhìn là một tập hợp gồm 34 bài viết, đủ mọi thể tài giới thiệu đủ khía cạnh của nền văn hoá Huế được tác giả viết vào nhiều thời điểm khác nhau, trong những hoàn cảnh khác nhau. Trong sách gồm nhiều bài viết từ những vấn đề có tính cách tinh tế như vật thể gạch – ngói – gốm dùng để trang trí; qua những án thờ trong Thế Tổ Miếu, từ đó sử ký kiểu đến nghệ thuật pháp lam; rồi đến những bài khảo sát có tính cách qui mô hơn như: Tư tưởng qui khoạch Kinh Thành Huế; các hệ sinh thái – nhân văn vùng đất Thừa Thiên…; hoặc đề cập đến những thắng tích Thần Kinh như: Chùa Thiên Mụ, Khương Ninh các…; hoặc về mỹ thuật chốn cung đình. Nhiều bài được nghiên cứu vô cùng sâu xa cặn kẻ, bày tỏ những nỗi trăn trở trước sự tàn lụi của di sản. Nhiều bài tản mạn ghi lại những thú vui xưa, những hình tượng cũ trên di tích – cổ vật. tuy tác giả phân chia thành 3 phần Lịch sử và Di tích Văn hoá Nghệ thuật và Những vấn đề khác để độc giả có thể dễ dàng theo dõi nội dung của các bài viết, nhưng thật ra những vấn đề mà tác giả khảo xét đã đan lẫn vào nhau: đọc phần Lịch sử và Di tích vẫn thấy những nội dung thiên về nghệ thuật và văn hoá; hay bàn vê nghệ thuật như: con rồng, con ngựa, vẫn thấy chứa đựng các yếu tố lịch sử và di tích. Tuy gọi là “một cái nhìn”, nhưng những bài các chuyến đi sứ sang Trung Quốc; Tư tưởng qui hoạch Kinh Thành Huế; Việc ký kiểu đồ sử kỹ càng, vô cùng chi tiết. Trong những bài này, tác giả có một cái nhìn riêng rẻ, nhận định khác biệt, không dẫm lên những nhận định của người đi trước, nên mỗi bài đều có một giá trị đặc thù. Tuy nhiều điểm trong bài nghiên cứu không đồng quan điểm đối với nhiều độc giả quan tâm đến văn hoá nghệ thuật cùng tư tưởng cổ, như về việc qui hoạch Kinh Thành; về những án thờ ở thế Tổ Miếu hoặc về Kỳ Đài…, nhưng những kiến giải ấy cũng đã đóng góp thêm một phần kiến thức quí báu cho người đọc.
Cách viết của tác giả thường ghi chú rất rõ ràng: những chi tiết nào được trích dẫn ở đâu? lấy ý kiến từ nơi nào? đối chiếu với những vấn đề từng được nghiên cứu khảo xét trước đây, khiến độc giả dễ dàng so sánh, đối chiếu. Những nhận định chất vấn, nếu có trong bài, đều là những ý kiến thẳng thắn đối với phán đoán người xưa và được viết ra với một tinh thần khoa học, đã khiến những bài viết này khác hẳn với cách viết dè dặt, né tránh của một số học giả đương thời. Tác giả cũng giúp chúng ta cập nhật được các vấn đề về những công trình văn hoá của người xưa, những thực trạng đáng lo ngại. Ngoài ra, có một số bài tuy gọi là tản mạn, ghi lại những nếp cũ, bàn qua nghệ thuật xưa, cũng tạo được nhiều thú vị cho người đọc.
Với một cuốn sách dài gần 300 trang, nhiều bài nghiên cứu đào sâu lẫn với những bài ký ngắn gọn đã khiến tác phẩm có giá trị cao về mặt kiến thức, không những chỉ dành cho độc giả cần khi nghiên cứu, mà còn để tiêu khiển vào những lúc rãnh rỗi. Người đọc cần phải có một số kiến thức, một số nhận định vấn đề khảo xét trong sách mới thấy thú vị và tăng thêm bổ ích.
Điểm đáng để chúng ta lưu tâm hơn cả là tác phẩm Huế – Triều Nguyễn. Một cái nhìn đã giúp chúng ta thấy được “cái nhìn” của người đương đại đối với nghệ thuật, văn hoá cùng di tích cổ. Dù là “cái nhìn” của một cá nhân, nhưng chúng ta vẫn thấy được sự gắn bó cùng hoài bão của một cá nhân, trân trọng đối với di sản văn hoá, một tấm lòng hoài cổ, cộng thêm nỗi trăn trở suy tư của lớp người trẻ đương đại. Chính với tấm lòng và nỗi niềm đó đã thôi thúc đẩy mạnh việc bão tồn văn hoá của ông cha.
Mục lục:
Tựa
Lời thưa
Mục lục
Bảng các chữ viết tắt
Niên biểu các triều đại phong kiến trị vì ở Thuận Hoá – Huế – Phú Xuân từ 1558 đến 1945
Phần 1: Lịch sử – di tích
Phần 2: Văn hoá – nghệ thuật
Phần 3: Những vấn đề khác.
Mời bạn đón đọc.