Thanh tra là một chức năng đồng thời là một phương thức thiết yếu của lãnh đạo và quản lý. Các đoàn thể nhân dân tham gia hoạt động thanh tra là thể hiện nguyên tắc nhân dân lao động tham gia quản lý nhà nước.
Quyền kiểm tra, giám sát của nhân dân đối với hoạt động quản lý nhà nước đã được quy định trong Hiến pháp và được thực hiện thông qua các tổ chức, cơ quan nhà nước và xã hội, trong đó có tổ chức thanh tra nhân dân.
Nhấn mạnh tầm quan trọng của hoạt động thanh tra nhân dân, Nghị quyết Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII chỉ rõ: "Thanh tra nhà nước cùng Mặt trân Tổ quốc, liên đoàn lao động các cấp cần phối hợp và có biện pháp xây dựng, củng cố thanh tra nhân dân, xã, phường, thị trấn, doanh nghiệp… để thanh tra nhân dân thực sự trở thành công cụ sắc bén của nhân dân trong việc phát hiện, ngăn chặn, đẩy lùi tiêu cực, góp phần xây dựng Nhà nước trong sạch, vững mạnh.
Cuốn sách Hoạt động thanh tra nhân dân do PGS.TS.Trần Hậu Kiêm chủ biên sẽ cung cấp cho bạn đọc công tác ở các xã, phường, thị trấn và các cơ quan hành chính sự nghiệp những kiến thức cơ bản nhất về hoạt động thanh tra nhân dân, góp phần làm trong sách, làm mạnh và phát huy hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ máy Nhà nước ta hiện nay.