Charlie Kindleberger (hay còn gọi là CPK) là một người rấtsay mê công việc: am hiểu, trách nhiệm, mong muốn tìm hiểu mọi thứ, đầy cá tínhvà trên hết đó là sự năng nổ nhiệt tình. Những phẩm chất này được thể hiệnxuyên suốt trong cuốn Hoảng loạn, hỗn loạn, cuồng loạn.
Tôi cho rằng CPK bắt đầu viết Hoảng Loạn, Hỗn Loạn Và CuồngLoạn bằng âm hưởng của văn phong lịch sử tự nhiên, phần nào giống với Darwintrong giai đoạn lênh đênh trên con tàu thám hiểm Beagle – thu thập, phân tíchvà phân loại các mẫu vật kỳ lạ. Hoảng Loạn, Hỗn Loạn Và Cuồng Loạn có lợi thế hơnso với những loài gặm nhấm, chim và bọ cánh cứng vốn được nhà nghiên cứu đươngthời miêu tả theo lối hoa mỹ, đôi lúc rất sâu sắc, đôi lúc lại vô nghĩa. Đó làphong cách viết của CPK nhưng chỉ khác là ông viết bằng giọng văn của một nhà sửhọc kinh tế đang trên con đường tìm kiếm và nghiên cứu những sự kiện lạ thường,chứ không phải là theo đuổi những lịch trình được hệ thống hóa từ trước.
Tất nhiên, CPK là một nhà kinh tế học đã qua đào tạo và trảinghiệm thực tế, ông đã sớm tìm ra các mô hình và quy luật kinh tế, mối quan hệgiữa nguyên nhân và kết quả. Đặc biệt ông đã nhận ra những điều bất hợp lý diễnra thường xuyên gây ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp tới các sự kiện và khiến mọingười có cái nhìn lệch lạc về bản chất sự kiện. Bản chất những điều này có lẽchỉ đơn thuần là một thông tin giải trí. Nhưng CPK đã tạo nên những điều khác lạkhi nghiên cứu sự tương tác giữa hành vi và các thể chế. Bản chất của các sự kiệnđược đề cập trong cuốn sách này, và quy mô hoạt động của nó phụ thuộc phần lớnvào các thể chế liên quan đến tiền tệ và thị trường vốn trong từng thời điểm.
Có thể ngay từ đầu CPK không thể hiểu rõ các cuộc khủng hoảngtài chính diễn ra khắc nghiệt đến mức nào. Hai mươi lăm năm sau ngày ấn phẩm đầutiên được xuất bản khắc họa một bức tranh tổng thể về sự hỗn loạn trong hệ thốngcác ngân hàng quốc gia, sự biến động về tỷ giá và bong bóng giá tài sản.
Những thông tin mới luôn được cập nhật trong những ấn phẩmtiếp theo. Hiện trạng lịch sử này không đơn thuần bắt nguồn từ sự vô lý của conngười, mặc dù the Law of the Deterioration of Everything (Quy luật về sự tànphá mọi thứ) từ một người bạn Đức của chúng ta đã lôi cuốn CPK. Của cải tănglên, hệ thống truyền thông nhanh hơn và rẻ hơn, và sự thay đổi hệ thống tàichính quốc tế và của từng quốc gia cũng đóng một vai trò lớn không thể phủ nhậnđược, được trình bày trong Chương 13, đã được Robert Aliber bổ sung thêm vào ấnphẩm này. Nỗ lực của CPK trong lịch sử kinh tế đã giúp ông nhận ra chủ đề màông sẽ viết dường như sẽ không vượt ra ngoài âm hưởng này.
Mời bạn đón đọc.